Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
8 articles on this Page
------,,-------------CYSSTADLEUAETH…
CYSSTADLEUAETH GORAWL BIRKENHEAD. TH EIN GOH EBYDD CERDDOROL.) Y mae yn rhaid i mi ar ddechreu fy ysgrif bresenol gywiro ych ydig wsllau gawsant ymddatsgos yn fy un or blaen. Yn Me syn- oopatiu s' dylasai y gair fod yn 1 syncopa- tions ac wrth sylwi ar G6r Eryri. yn ile dweyd 'y donyddiaeth a'r bytcyd' dyiafai fcd *y donyddiaeth ar brudiav.' Eto arddiwedd yHythyr, yn lie 'analysis talk' dylasai fod analysis table.' Yn unol a'm haddewid, wele fi yn anfon i thwi yr 'analysis table" ac.er nad wyf yn bwr- iadu lddi dafln rhyw lawer o oleuci ychwan- egol ar gystbdleuaeth Birkenhead, eto y mae yn gosod fy syniadau i am bono mewn mcdd cryno ger bron ac os gellir modd yn y byd wneua cyfiawnder wrth feirniadu by fames fel hyo, yr wyf fi wedi ymdrechu i wneud yr liyn oedd agoa i hyny> ac wedi llwyddo. yr yn gobeithio, i fod yn gyson a'm sylw- ftdau bhenorol, both bynag. Highest marks obtainable under each head-20.. CS £ 2 -° SP10 O a *2 + QJ .R* G O SB •1 ■So || | | > M1 1$■& ABERDARE. I i ) Tom ID." 17 19 18 20 74 ri? » 18 17 16 VA^t.l?'art » 17 16 14 «« Totals. I 51 54 51 I 50 206 HHONDDA. I I I I "To man." 17 18 17 18 70 o" » » « I 16 70 1* 1» « Totals. 51 1 55 54 53 213 iysRPWL. "Toman." 16 17 17 14 64 "o°Lori» 16 18 1« « *^te.»hart 16 « I6 67 TotaTs. 48 52 51 46 197 JSRYKI. I I I "Toman." 17 17 J4 15 63 "oiJLotd" i7 I8 1« I8 I9 *> 20 76 Totals. 51 54 50 53 208 &KWTOWN. j 'Toman." 16 17 16 15 64 'How dark 1R „ „ O! Lord." 16 17 17 17 67 Apants.rt 16 19 18 19 72 Tot ils. 48 53 51 51 203 Tot ils. I 48 53 51 51 203 Dan y penawd voice* yr wyf yn golygu Ueisiau yn mturiolfelly, ac yn cymeryd yn ganiatiol eu bod agos yr un safon yn tnhub riL Yr wyf yn cymeryd i ystyriat-th y ped-ar llais gyda eti gilydd ar gyfartaledd. If rcae yr ail golofn n'r drydedd yn ddigon ■eglur. Y mae y bedwaredd, dan y penawd mp* s»ion, ya cynwistaimLd—y 'pethbyw' liitnw, heb yr hwn y byddii pob cmiadaeth yn anrhaeth 1 fyr o gyrhaedd y ood. Hwyrach y byddai yn anhiawdd gin rai aad o ddynt ync, gredu fod y cor .u mor1 jagos i'w gilydd o rd-n teilyngdod agy gosodir Jiwy illan yo y daRen uchod. Gallaf oicrhau y cyfryw eu bod felly yn mhob ystyr; ac yr wyf yn credu fod pob cerddor ag oedd yn etiol yn barod i dystiolaethu mai cystadl- euaeth galed ac un o'r radi fiaenaf ydoeid. JTe welsr uchod fod C6r Aberdar yn aefyll yn miae )at oil am ganu io man viols univer- sal hw J a phe baasai dim ond caniad y chorus hwnw yn cael ei gvmeryd i ysty/iieth mai hwy fuasai oreu, yn ol fy nhyb fechan i. Eto am ganu 'As the hart pants,' Eryri sydd ya cael y marciau uchaf; ac os maLy dernyn hwnw oedd yo sart.n ya meddwl y beirniaid, dyfarnasant y wobr yn iawn yn ol y dyb hono. Ond am gauu y tri darn, bid sier, y mae Rhond,la yn cael pump o f-ticiau ihagor na'r un. Yr wyf wedi gwelei sylw ua- waith neu ddwy yn rbywle f d Dr. Macfar- ren wedi ysgrifenu i ryw bapyr wedi yr Eis- teddfod yn dweyd mai un demyn cystadleuol ddylasai fod. Os jw hyn yn wir, nid policy da yw gwaith y prif feirniad fel hyn yn *h<-diii lie cryf i bobl dybio n^ai nn dernyn gymarodd ef i ystyriaeth fel teat i'r conu gael eu barnu wrth >. Am ganu y tri deroyn yn o.-eu y cynygid y wobr, a phryd bynag y gwneir hyoy eto, bydd genym le i ddysgwyl, 03 ad i hawlio, fv d i'r be rniai«J, g^n nad beth fyddo eil''»fpvtaiion fel cerddoiion, a \pira rvror uohel bynag eu sefyllfj, y mae genym le rhesymol i hiwlio ooimiad teth lanwi, gyson, a diduedd oddiar eu dwylaw— be rmadaeth fyddo yn ffrwyth gwrandawiad gofalus ac amyneddgar, ac un f} ddo yn dangos yn arnlwg fod tr.^fferth mawr wedi ei gymeryd gydar gwaith o geisio gwein-1 yddu cyfiawnder rh^ng cystadleuwyr. Nid ycLydig yw y g- st a'r drafforth gymerir i barotoi c irau argyfer cystadLuaetn yn gyff- red n. Am un Birkenhead, gwnaetbpwyd stretch neillduol ar ei chyfer yn y cyfeiriadau uch d. Yn sicr ddigi n, ynte, dyiesid cnel beirniadaeth ar ganiad pob dam gan bob vor, naill ai ar yr esgynlawr tea drwy y wasg wed, nyny, yn He rhyw apology o fei f ni, d- setb, a rhyw si-ay notices, megys yn nghylch -rhiuweddau a ihigo-iaethau yr offerj n Cy- mreig (?) hwnw, y ffldle. ao yo y blaen. Y mae yn hen bryd i'r Eisteddfod Genedl aethol symud yn mlaen 1 gyda'r ors/. trwy ofalu am ge ddotfaocfferyiiwyr angenrheid- lol i gyfeilio cydganau fel y rhai cystadleuol, yn B rkenhe. d. Y maè yn syn tod pwyll- gorau bychain ar hyd y wiad yma a thraw yn medru gofalu am gerdd-trfa lawn gyda -da*ganiad o weith.au y prif feutri, a bod yr Eisteddfod Genedlaethol uchel et honiaciau yn darpar dim ond perdoneg ar gyf-r hy'ny. Pis bjnasd pwyll^ r Penybadw wadi bod yn fwyrsp.ring wrth addumo y biball—llai o 4drycbau sco ysblinde au tre ll wnelsent y tro yn burkn, a m«v o wir ardderchawg- M dd, buusai cael cerddorfaswyn 11 addumo y gweithreadau,—Ua.i i'r llygad a mwy t'f ilu t, t ni fuasai hyny yn fwy cymeradwy, yn iwy adeiladol, ac yn fwy anrhy eddus? YQ %ir, y nsae yn bryd i'r eefydliad sydd yn aavlio- ei bod yn genedlattfcol edrych ati mewn llsftfQr yatyr, onide bydd yn rhwym o gael ei gadael ar ol yn y rhedegfa feddyliol a chelfyddydol, a hyny gan sefydliadau lleol ag ydynt, trwy drugaredd, yn bur ami yn em gwlad.
CYFARWYDDYD BEELZEBUB I WEINIDOGION…
CYFARWYDDYD BEELZEBUB I WEINIDOGION LLYWODRAETH. 'Chwi sydd yn eistedd wrth lyw schosion gwladol, ac yn cyfarwyddo y genedl; gan hyny bydd yn fantais ddirfawr i mi os c) d- unwch chwi a mi yn fy amcan mawr. Cym- erwch gypghor; tynwch y de>ih\\iilen o law eich peradur, gsn adsel y goron yn unig iddo (iddi). Na chaffed neb ymddiddan a'r brevin, (neu'r frc-nire.-), cnd rhai o'ch plaid chwi, a'r rhai sydd yn wresog drosoch; felly chwi a'i rbwystrwch i wybod am y mesurau dinystriol hyny, y rhai wyf am i chwi eu dilyn. Na chaffed Lab frd 3 n wrthwyneb- wyr i chwi, os gwna llwgr-wobrwyon eu henijl o'ch plaid. A phwy sydd nad ellir ei gynhyrfu a r aur melyn? neu a twydd o elw ? wall y ffyrdd hyn yn wir fed yn gostus iawn, ond gellwch gael yr arian yn ol o gylLd y genedJ, o herwydd cnid ydych wedi lhoi yr arian hyn allan yn achos y genedl ? Cefnogwch segurdod, halogedigaetb, a glythineb yn y bob!, gan beidio eu rhwy&tro 1 fyned iunrhyw eithafion, isl trwy gael eu boddi flMcwn pleseraa, y delont yn ddiofal am y ranystr fyddoch yn ddwyn arnyct. Canys tra byddo rhai yn wresog yn dilyn pob pleser newydd, ac yn ymollwt g i esmwyth- der, gellwch eu hamddifadu o'u rhyddid, a'u dwyn i'r caethiwed gwaethaf, heb neb yn canfod hyny. Diswyddwch yr hynadon fyddo yn eich anfoddlon', trwy fod yn rhy ymdrechgar yn eu gwahanol gylchoedd i ddarostwng drygau. Cenfigenwch cs gwelwch farsiandwyr yn dyfod yn agos mor gyfoethog a chwi; pender- fynwch eu darostwng t wy niweidio eu mars- iandiaeth ryw Rbrdd mu git) dd. Rhoddwch ddynion anwybedu^ a huuanol yn llywodr- aethwyr y talaetbau tramor, a defnyddiwch ,bob ffordd arall a nlloch i ddrygu masnach. Bob ams r, ffieiddiwch ddynion teilwng, dyagedig a chywir; na. ch-iffed neb o honynt ddyfod gerllaw i chwi, na llenwi un swydd oanrhydeddac elw; oblegyd gallant hwy feallai gatl cyfleustra i ganfod eich twyll, a dadguddio eich cynllunku drygionue. Gwnewch ymddangosiid o gari .d hunan- ymwadol at eich gwlad; gwnewch areithiôu meithion yn y Sanedd yn nghylch l'es a daioti y genedl, cefnogaeth masnach, codi gweithfeydd, gwneuthur cyfiawnder, &c., ac ymddangoswch fel pa byddai eich holl eneidiau yn wresog droa ddwyn yn mLen dedwyddweh eich cyd-ddeiliaid. Er i chwi yn dwyllodrns eiarad dros y pethau hyn, fweithredwch yn hollul groes. Cymerwch yn helaeth o drys >r y genedl. Cyhuddwch fun- eddwyr a phendefigion o daym-fiadwrlasth, a threfnwch i'w hetifeddi tethan gael eu nor ffedu i'r goron, fel felly y gilloch gael hudd oddiwrthynt. Trwy gya-fradwriaeth mewn gwledydl tramor, rhoddwch deyrnasoedd y naill yn erbyn y llall. Cefnogwch arghym edroldeb ya mhob gradd. Fel hyn, wedi i chwi eu dwyn i gyflwr cysglyd ac esgeulus, gellwch yn haw dd eu hainddifadu o'u breint- iau. eu hiiwnderau, ea meddiana1, a phob peth anwyl arall ac ymgyf-sethogi ar yr ysp-iil. Yo y dull hwn gellwch fyned rhag- och, gan ddymchweSyd y genedl, hyd nes y dymchweJir chwithau, a'ch bwrw i lawr i anenwogrwydd, lie na bydd genych' ddim i'ch cysur.>, ODd meddNl yn < ndus am eich gORoniaat diweddar, a'r olwg brudd fydd o'ch jblaen h>d ddiwedd eich bywyd, o giel ,61cb.easau, a'ch diystyru gin biwb a'ch a'i- waenant, a'r ystyriatth ddychycllyd o'r gosp drom a syrth arnoch pan ddeloch, i'm t.ri g^ethau i. (Aikn o Arweinydl Dyogel i Ulfern gan Bbelzebub.') v:-
YR ALCANWYR.
YR ALCANWYR. Gobuth gwan sydd am gydweithrediad yn mhlith y cyflogwyr i leihau y gwneuthur- iad drwy weithio p- dwar diwrnod yr wyth- nos. Dywed Practical Man' fod tua ugain y cant, neu un rh m o bump o bonynt, yn gwrthod. Mae y prisiau yn zhedeg i fyny ychydig, ond mae ansefydl g yJynt; efallai mai yr wythnoa hon eto y byddant i lawr. Dywedir fod un o'r gweithfeydd yn Wor- cester wedi derbyn archebion am 10,000 o flychau o'r un defnydd; gellir penderfynn fod pris gweddul wedi ei gynyg am danynt cyn byth y byddent yn cymeryd archeb mor fawr mewn lleoedd bychain, a'r farchuad mor gyfnewidiol. Deallwn fod" y manager Smart o Langenech, at yr hwn y buom yn galw eich sylw yn ddiweddar, wedi gorfod ymadael; er cryfed y P.D. Co., buisai cael llawer o gyffalyb Smart yn gwneuthur eu hoi arnynt. Credwn eu bod beilach wedi taro ar diyn cymhwys iawn yn m hers 41 M-. Wm. WillianDS, gynt o Lydney a Lydb ook, yn Gloucestershire, a thad'i'r gerddores enw g Eh-dydd Glan Tawe. Dymunwn bob rhwyddioeb i Mr. Williams i fod yn driefn. yddiol er cysar cymydog eth bg sydi wedi dyoddef o eisiau dyn cyffelyb iddo; byderwn hefyd y bydd iddo, witl arfer ei wybi daith a'i br. fiad ymarferol helaeth, enill sylw y meistri parchus, ac y bydd iddynt gydnnbod teilyngdod dyn da. Gwyddom am lywodr aethwyr yn ddiweddar ya cael eu trin fel cwn gan gyflogwyr. Pa ymcrech ellir ddysg- wyl i ddyaion a delir yn dlawd wneuthur ? Byddwu yn awr ac eilwaith yn rhoddi Clp- drom in darl enwyr o'r lleoedd y gwerthir eu gwaith iddyat. Yma rhodiwa cyf if o'r hyn a a-th allan o borthJadd Llnndaiu, o Medi 14 hyd Hydref 5ed:— Tin plates.—Adlde—Jacobs 190 bxs. H. r- n&.Scafe35bx9. Ampla—Lefev e 13 I xs Ara-st,tlm-Robiiison Robers 259 bxs. Alit- ford 350 bxs. Antvre p—Mitford 30 bx-». Pulling 57 bxs. Brandeis Goldschmidt 74 bxa. Weag»-r8 200 bx?. Stahlschmidfc 56 bxs. Denoie 160 bxs.. Acklnd—McEwan 50 bxs. Brooker D >re 60 bxs. C^meH 87 i xs. Bag- dad—bouratty 100 bxs. Blze—Johns n 25 bxs. Bmby—Hodgson 16c. Galbraith 1,000 bx*. JohiNSton 21cs Fmiayl50bxs. BI mn -Vivian Youtiger 64 bxs. Briels-Huches Gold 167 bxs. Debnis 99 bXi. Lutcze 211 bxs. Bns Ayr*—Na.retti Zambra 122 bx., Clctta—Joue<Sa.rleIOO bxs. Gibs. n 200 bxs. Rock 250 bx-1. Philiipps Graves 200 bxs. Cnrs—Lathbury 10 bxs. B u e 5 bxs C G Hope—Blag Jen Prioce 10 bx=\ Fl- tchei" 61 bx*. CGitple-Levi 591. Mitford 100 bxs. Peat Chall< ck 100 bxs. Cpbh-n-Bailey L^etham 255 bxs. Lovell 148 bxs. Dntz- -3 Besslec W^echter ISO bxs. Bremer Bennett J 69? bxs. Spesice 200 bxs. French Smith 120 bxs. Dmrra—Brooker Dore 25 bxs. Fayal-Dennis14 bxs. GItz—Wolf f100 bxs. Gbnt—Anglo-Russian Iron Co. 180 Ixs Copper Miners TinpJate Co 270 bxs. Bailey Leetham 1,101 bxs. Hughes Gold 412 bxs. Dennis 52 bxs. Sanders 784 bxs. With Luttze 221 bxs. Vivian YeuDger 117 bxs. Gbrlr—Shrimpton 20 bxs. Gthnbrg-Hall 7 bxs. Lovell 75 bxs. Hn.bro— Lovell 148 bxs. With Luttze 5 bxs. St^Llschwidt 99 bxs. Hbit Twn—McCbtil 249 bxs. Mitford 1,000 bxs. H Kng-Carman 500 bxs. Droege 100 bxs. Ibrl—Srence 200 bxs. Jmca— Howard 55 bxs. J ddh- Pe-lly Be.yIe 25 bxs. Yivian Younger 100 bxs. Kngsbrg-Bessler Waechter 7CO bxs. Hazard 60 Ixs. Lsbn -Isaac Samuel 72 bxs. La Union—King 25c. Lsbn-Hughes Go'd 125 bxs. Madeira -Dennis 50 bxs. Madr?s—Peat Chattock 20 bxs. Bell 100 bxs. Pelly Boyle 5 bxs. Frith Sands 200 bxs. Malta—Gray 80 bxs. Mauritus-Blyth Green 5 bxs. Martin 1 ck 25 bxs. Mlbrne—Sparrow lit xs. Spence 559 bxs. Terry 25 bxs. Durant 10 bxs. McEwan 70 bxs. Mssl By-Blenkin 30 bxs. Nlsn-Storer 15 bxs. bdssa-Besf-Ier Waechtar 200 bxs. Oqtnd-Jeffrey 67 bxq. ParIF-Peat Chattock 35 bxs. Poti-Davis 20 bxs Prgrsso-Morlett 100 bxs. Pt Alfrd -Durant 42 bxs. Riga-Hodgkinson 73 bxs. Wolff 130 bx». Bott230bxs. Rttrdm —Mallett 100 bxs. Bessler Waechter 334 bxs. Phillipps Graves 173 bxq. Boughton 694 bxs. Anglo-Russn Iron & Tinplate Co 41 bxs. H- ad 9 bxs. Sanders 104 bxs. Hitch ins 100 bxs. Lovell 78 bxs. GenStm Nav Co 200 bxs. Brandeis Goldschmidt 100 bxs. Berrinjrton Holl nd 150 bxs. Shnghi -Cummit)g Milford 500 bx". Droege 100 bxs. Carman 200 bxs. Stettin—Boughton 15Z. Stahlschmidt 30 bxs. StckbJm-TJl130 bxs. HrllI8 bxs. Ptat Ch.ttock 18 bx?. St Ptrsbrg-Bailey Leetham 658 bXil. Bairn 750 bXIJ. Hughes Gold 113 bxs. Bell 49 bxs. Smith 500 bxs. Sdny—Walker 80 bxs. Vivian Younger Bond 400 bxs Trn- dad—Tenant 40 bxs. Vctr .—Walker 54 bxs. Wllngtn—McEwan 20 bxs. Porter 25 bxs. Turnbcll 100 bxs. Ykhtr a—Pulling 200 bxs. Ahrens, 292 bxs. Hodgkinsou 150 bxs. Y mae wrth law genym hefyd y symiau o fwn alean a gynyrchwyd \n swyddi Dev( na Corn-wall. Dyma'r coruelau y byddai y Phaeniciaid yn mhell cyn dyddiau ein Gwar- edwr yn eu galw yn Isles of the West, a d gon tebyg mai eu gwnith hwy yn ymgyf- oethogi drwy y drafnidaeth mewn alcn fu yn nn achos i agor llygaid y Rhufeiniaid, fel y chwenycbasant em gwlad ac y gores- gynasant hi. Y cynyrch m".wn tynelli ydyw am 1877:—Corn wall yn orllewinol, 2,230, gwerth £88,178; Gorllewjnnl canolog eto, 9,390, gweith £ 375,721 Dwyrain canoloar, 586 gwerth £24,736; Dwyrain, 570, gwerth £ 22,003; Devon, £ 21,744. Y swm a gud vyd yn Cornwall, ac y taiwyd trcth arno i Due Cornwall, neu Dywysog Cy nru, ydyw 986 tfnl-ll: gwerth £ 38,652. Ca* n etc yr alltor- ion o Australia, porthl ddoedd Sydney a Melbourne, a manau ere 11 yn 9,093 tynell. Blocks Ingobs, Bars, &c- am y tair blynedd' yndiweddu Rhagfvr, 1877, 275,236 o gant- oe^d, gwerth £ 96,330. Yn ol adroddiidau y Hwrdà. Masnach yr holl gynyrch B ydeinig a allforiwyd fel y canlyn Rwsia, 18,063, gwerth .€65,630 Germum, 10,095, gwerth £ 37,210; Ffrainc, 24,201, gwerth £ 88,467; Twrei, 6,132, gwerth £23,216; Un 1 D I. aethau, 30,533, .g,we. th 111,679; gwledydd ereill, 33,L78, gv^ferth £ 123,453 eyfans"wm yn 122,202 o ^antoodd, gwerth 449^655. Cyf'. answm y dadfocion trefe.11gaethfll a thramor mewn Blocks Icgobs, Bar. a Regnlusam y flwyddyn 1877 oedd 77,891 o dynelli, g*e th 276,592. LEWYS AFAN.
,--.————————.——————————————————.…
.————————.——————————————————. ETHOLIAD ABERAFON. Mm. GOL.Gwyr pawb am y terfysi poeth sydd ya ffynu i raddau helaeth yn mysg tng. Jion y lie' uchod a'r cyffiniau ar adeg y frwydr etholiadol yo flynyddol, a lluaws mawr, ysywa^th, o. grefydawyr yd ymollwng i lythineb a mediwdoa, a'r acho$. o hyny yw am eu bod yn cael eu g sod ar woith gan rai eydd yn tra-arglwyddiaethii ar eu caethweieion. Gall af yn ddibetrus dystio fod llawer sydd a'i sedd yn y Cynghor Trefol nad oes ton n o gymwysder ynddynt i drin materion y dref. Felly, pa ryfedd fod y drbf yn suddo i ffos ddufa dyled mewn trethoedd trymion pin y mae y fath fodau yn llywodraethu. Tretbdalwyr Aberafon, pwy a'ch cymhellodd i roddi eich pleidldisiau i'r fath fodau dibrofiad ? Ai yn gyd wyb, do I y darfu i chwi wneud hyny, neu ynte o dan ormesiad eich meistri gwaocus ac uchelgets ioH Gellir ateb yn ddiofn mÍti cael eti formesu y maent i roddi eu pleidleisiau ^n ollol grties i'w cydwyb >dau a'u teimkdau. Nid oes eis:au i chwi ddycddef y. f^th OJV mesiad ar eich cydwyboda i, canys nis gall neb wybpd i bwy yr ydych yn rhoddi eich ei ple:dleiBian. Pejdiwch a chymeryd eich twyllo a'ch perswadio gan y rhai hyn. Ai nid oes genym ymi dynitoi doeth afc ymarferol s%d yu t-ilyngu sedd ar y Cy- nghor TrefoIl Ytd-yriwch hyn, a deuweh a lan in un blaid fawr a chref i ethol b »n- edligion egwyddorol a doeth i fod yn aslod-i au o'r cyfryw. D.i genym hysby^u fod p^d- j war o fonedd;gion ardderchocaf ein tref yn sefyll fel ymg^iswyr eleni, sef Mri. R. J, n- kins, J. Davies, D. Evans, a D. Jones, cyf- reithiwr. Y mae yn ar mhosibl braidd ca 1 gwell na'r uchod, y rhai a gefnogant gyidl-ieb ac a deiml mt dros lesiant cyffredinol y dref. Gan hyny, apeliwn at yr holl drethdalwyr i ddyfod allan i rodii eu pleidieisiau dr s y pe,twar uchod, ac ond i chwi wneud enh go. eu i'w cael i mewn, fe dyr gwawr lUydi iai-t ar ein ttef mwn canlyniad. Clvwsont y dydd o'r ddarfod i un o'r ymge swyr a enwyd fvned bt bet son sydd yma sc befd yn aelod o'r Cyngor, i ddeisyf arno i r ddi ei Ueidl- i^ ddo ef, fel y darfu iddo wneud ag ef pan yn ymge sio 8m y swydd flwyudyn yn ol, ond dywedodd na fuasai yn gu nelid. hyny, g. n ei fod yn bvriadu ei roddi i'r blaid wrthwynebol. Dyna i chwi dal brawd i) onide? Deisyfwn ar gadfridogion Marc^m 1 warchod gartref ar ddydd yr ethol a. vn neillduol y rhai sydd Leb bleidlei^iau, gan ddysg i ymddwyn yn weddaidd ar yr heol ydd. Gobeithiwu y bydd i'r etho'i d hon gael ei chario yn mlaen yn heddychol TRETHDALWR.
[No title]
Yli mh1 le yn Mon y mae hi yn ddi- wedd yr wjtfhnos yn barhaub?—Llflnsa- dwrn. >, En web yr w ydd fywaf fit Nghyolni a Lldegr., Yr wyddfa.
GWEITHWYR GLOFA ST. DAVID'S.…
GWEITHWYR GLOFA ST. DAVID'S. LLANGENECH, A'U MEISTRI. Cof gan ddsrllenwjr y DARIAN welfdsylw am yr achos uehod rhyw dair vythcos yn ol. Y pryd hvnw, yrordd y mater wedi ei ohirio o flaen Uys yr ynsdon, ermwyn rhoddi man- tais i archwylivr gJofaol ei Mawrhydi i ar- thwil-o y lofs, a ibrddi hysbyskd o'i han. sawdd, yn nghyda mesuriad y lie, am y dy- wedid fed nvy ffrv jdreuol yn y gwaith. Y m&e yr achos o'i ddf chreu fel hyn,- Dydd Mawith y l7fg o Fedi, wedi i'r glo- wyr fyned i lawr i'r lofa a chael hysbysiad gan y Fmmsn o anrawdd y lie, ymgyngoras- ant a'u gilydd, a datthaxt i'r penderfyniad nad oedd y lie jn ddiogel iddyat weithio yn- ddo, ac allan a hwjnt. Y canlyniad fu i 17 o honynt gael eu gwysio o flsen yllyaam doriad cytundeb, ac i bob 1m o honynt dalu 13s. 8c. am hyny. Ymddangoswyd gerbrcn y llyB unwaithj a gohiriwyd fel yr ydys eis- ices wedi nodi. Anfonodd Mr. Home, cyf- rf ithiwr y gweithwyr at Mr. Wales, ac anfon- odd y boneddwr hwnw Mr. Galloway i ar- chwilio a mesur y lie. Y gweithwyr hefyd heb fod yn berffaith foddhaol o gynllun eu cyfreithiwr o gario yr achos yn mlaen, ac yn tybio pad oedd efe yn rhyw gyfarwydd iawn a materion o'r fath, a anfonasant un o'u kifer i ymgynghoii a Mr. W. Abraham (Mabon), ar y mhter, ac i geisio ganddo ddyfod i'w cynorthwyo yn yr achos. Wedi gweled hwnw, newidiwyd y cynllun, a buan y deu- wyd i weled fcd yco ffeithian digonol i'w cael i gario yr ach( a i fuddugoliaeth. Dydd MaVfTth diweddaf, sef y dydd cyn fod y trial yn dod yn nlaen, tra yr r edd Mr. Abraham a dau neu dri o'r cyfeillion yn awyddfa eu cyfreithiwr, wele Mr. Meed cyf- raithtwr y cwmni yn dyfod a rhybydd iddy nt fod yr aches yn cael ei dynu yn d, fod y meistri yn teimlo fod y dynion wedi cael eu cospi yn ddigonol drwy golli tn dydd, a'r hyn oeddent wedi ei dalu am ohirio y mater, heb iddynt golli a thalu ychwsneg. Ond nid cedd y meistri i ddi&nc fel yna ychwaith; fe gynghorodd Mabon y cyfeiJIion i beidio a boddloni iadael i'r mater ddarfod yn y fan hono, ac felly ihoddwyd rhybydd iddo y bu- asai y gweithwyr yn y llys tranoeth, ac yn barod 1 ymladd eu hachos, pa un a fuasai ef jnoo ai peidio. Y nr son hono buw> d am fywyd yn ceisio casglu yn ngbyd y gweith- wyr, a'u darbwyllo nad oedd angen iddynt fyned i'r Uys tranoetb. Ond nid oedd dim yntycio, ac i'r llys yr awd Y perchenog, wedi gweled y penderfyniad, a dd^eth i r dref yn foreu tranoeih, a bn ar ei eithaf yn gwylio symudiadau y gweithwyr. Cyn fod y llys wedi agor, wele Mr. Galloway yn gwneud ei ymddangosiad. Wedi myned i'r llys, dywedai cyfreithiwr y cwmni ei fod wedi rhoddi rhybydd i'r gweithwyr a'u cyf reithiwr y nos o'r blaen fod yr achos yn c»»el ei dynu ynol; ond er hyny fod y gweithwyr i gyd wedi dyfod yno, gan wrthod derbyn cynygiad cymodlawn y cwmni. Dywedai cyfreithiwr y gweithwyr mai yr achos fod y gweithwyr yn- gwithod oedd,— yo gyntaf, fod, amser y rhybydd mor fyr, ac yn ail, ac yn benaf, fod yn well ganddynt i'r boneddigion ar y fainc i wrando eu hachos na myned yn ol ar y dybiaeth fod y meistri wedi bud mor garedig o honynt tra yr "edd ynt hwythaumor ffy^Srg inai hwy oedd yn iawn, ac nid y meistri. Mewn canlyniad dy- we iai cytreithhvr y meistrr fod yn well gan- ddo ef fyned ynmlaen a'r aches nac i'r gweithwyr fyned oadiyno a dweyd fod ar y meistri ofnyrachos, a dywedainn o'r ynad on mai y farn hono o angenrheidTwydd fuasii yn myned allan os nad elid yn ml ten. Hol- wyd y ddau fueman a'r matiager troa yr erlyniad, a bu cynghorwyr y gweithwyr yn alluog, trwy groe*hoTi y rhai Eyny, heb gy- maint-ag i un ty-stion La plaid eu hunain fyned i'r box, ond y sawl yr oedd yr ach s ar ea nenwau gyntaf, i giel allan ddigon o ffeithiau i beri- i'r ynadon atal yr erlyniad, a rhoi en barn yn erbyn y meistri, gan ddweyd fod y dynion yn berflaith iawn wrth beidio gweithio yn y fath le peryglus. Ni holwyd yr un gair i Galloway, er fod cyfreithiwr y y gweithwyr yn dweyd fod ganddo dyatiol- aeth bwysig i'w rhoddi yn y miter, ac y dy- lasai y cyhoedd gael ei gwybod; ond dichon fod y" ynadon. yu teimlo fod i Mr. Galloway ei awdurdod ev hun ar ddiwrnod arall, i dded i gwrdd a'r persnnau hyny sydd yn angen- rheidiol dysgu iddynt y ffi), dd i ddweyd gwinonpdd, he fe fydd yn achos o syndod os ydys wedi clywed y diweddif am hyn. lANTO.
cAtDEITHAS LENYDDOL YR YSTRAD.,
cAtDEITHAS LENYDDOL YR YSTRAD., D: au y bydd yn dda gan lawer o ieoenctyd sydd yn teimlo dyddordeb mewn llenydd- iaeth yn yr ardal uchod, gael ar ddeall fod CVmdeithas wedi ei ffurfio er cynal cyfarfod- yad Ilenyddol bob chwech wythnt s neu ddau tis, yn. Ysgoldy Brytanaidd y Ton. Mae y gymdeithas yn cael t i gwneud i fyny o wahsnol enwadau, fel y byddo pob en wad yn cael yr un chwareuteg nid fel y gwelir yn ami yn y cyfsurfodydd hyn, y gystadl&u- aeth yn gyfyogedig i aelodau y ctpel lie cjnehr v cyfryw. Amcan y cyfarf-idydd hyn fydd rhoddi maes agored i gystadlu i'r rhai hyny nad ydynt yn teimlo yn dd'gon rhyf i gystadlu yn yr Eisteddfod, am mai dechreu y maent; yn rghyd a chreu mwy o ^ysbryd lJenyddol yn y gjmydogaeth. Er n&ai gwobrwyon lied fychain a roddir fyn- ychaf mewn cyf irfodyd l o'r fath hyn, ceir llavrer o gyfatxsoddwyr sydd wedi enill pump a deg puiit, ie yu wir, mwy na hyny, rbai sydd wedi derbyn gwobrwyon llawer mwy ar lwyfan yr Eisteddfod Genedltethol, yn anfon eu cynyrchion iddynt, fel nad oes k n gylansoiawyr leuanc un lie o gwbl i ym- wthio i'r amlwg. Wei, i gyfarfod a hynym, mae y Gymdeithas h-,n wedi gofalu rhoddi rhai o'r testynau yn gyfyngedig i rai ca enill- asaut ar- s swai ber.odol or blasn; g in hyny ni raid i'r cyfansoddw>r ieuainc vini cyfar- fod a chael 'eu curo gan y cewri.' Diamheu y cawn lawer o withwynebwyr i'r mudiad, a'r thai hyuy yn dwe>d yn eu hurtweh, mai ychydig o ddynion sydd yn bwriädu fad elwiddynt eu hunain ydyw y gvrcdeithas hon, ar g-^fn trigolion y lie. Wrthy cyfryw dywedwn jn ddistaw bach yn eu clustxau, wid 033 neb o'r aelod iji yn bwriadu mori i i'r Amerig na thua Queens- land ar hyn o bryd, gun tyny nad oes angen elw arnyut. Byddai yn fw/ o in-uit iddynt na dIm arall pe cynygid yr elw iddynt, am eu bod,y rlanfwjai,yn ddynion cyfrifolyn y lie. Bwriedir cvnal y cyfarfod cyntslf nos Lun, Rhagfyr 9fed. Yr ydym Wedi gofalq am lywydd douiol, sef Nathan Wyn.yn nghyda beirniaid (jymwya, fel na byddo raid i't cystadleuwyr ofni dyfod i'r maes yn llo. Yr ydym hefyd wedi sicrhau gwasaoaeth Mr. H. Felix (enillydd y Tenor Solo yn yr Eis- teddfod Geredlaethol) i roddi can agoriadol. Y mae y rhaglen yn cynwys ihestr o'r testyn- au, yn itghyd ag enwau y beirniaid, wedi eu dosbarthu drwy y cwm, a chewch eu gweled am ddim end i chwi edrych i ffenestri y siopau. Hai ati o ddifrif ynte fechgyn. Meib yg4n, 'nawram dani; chwithaufeirddj adroddwyr, tiaethodwyr, a phawb ereill, gwregyswch eich lwynau. Y mae tri neu bedwar parti eisioes wedi dechreu parotoi. Y mae cynhwrf ofnadwy yn y gwersyll cerddorol; wel parhaed felly, gan obeithio y ceir cefnogaeth gan bawb yn gyffredinol, ac y byed y cyf^rfodydd hyn yn fendith i luoedd o ieuenctyd. Dres y Pwyllgf r, T. J. POWELL (Teganwy), Ysg. O. Y.- Y mae un gwall wedi dygwydd mewn cysylltiad a'r canu i gor o blant, a chan fod y rfcagleDi wedi eu dosbarthu, dymunaf alw sylw yr arweinwyr ato. Yn lie 'i'r cor o blant heb fed dros 25ain mewn nifer,' darllener 'i'r cor o blant heb fod dan 25ain.T.
Advertising
ABERTAWE A'R CYLCHOEDD. COFFINIAU RHAD! Y MAE W. LEWIS (Lewjs Afar) wedi -T jmgjmeryd i cfdarbod p b mtth o Ge ffinia r, a hyny am y prisoedd seSaf y mae yo bc,s;bl. Mae y fmtMa gx-eplawo y m^e 11 nav s yn ei gymeryd ar dtn'noodti mewn B'-fi5 wedi Rckost fod llawtr wedi ddy- nanno arnaf dda bed pob math o Gdfiaiau am brfsoedd ihes mol, y hyn, wedi llawer o obeba a chyr/lu io, sydd yn i»>wr redi ei gwbtbau, f gellir csel odciwrthjf bob Duth o Gcffiniau a" y rbybudd byr&f. BLAENLLECHAU! BLAENLLECHAU! DYMUNA MORRIS MORRIS, BUILIER AO CNLtERTAKEB 6, DjSr?r- Terrt t <. jb. E-tf. ti-tu Terrace, |_| YcB^ SU y .} l t dd ei fod yn bated i doerb. n in cLeh i i (orders) un Gc flBnm a bob n I fcb, am y putran itelaf yiv yr &rd«l, to fcefyd a ymgymetyd a phob marylion mwn cjsyl!t ad ag angladdan, mcglto bricio y bedr, gef* n sm eloran, 40.. Rdyd y m&e yn b-r:)d i ymgymeryd a phub ms,th o ftdfilsdwftitb a. chy-drob;, & eo yn dymur ota u dioicb^ar^ch gwre.. jC»f i'r arotl ivin y ptfr-c a,,c-tlb y man wedi ei ue byn y blypydd^n AGOitKD 1 B iWB. ADULAM, PELINFOEL. CYNBLIE EISTEDDFOD FAWREDDOG Y* y 11a nohod DYDD NADOLlOy 1878.. Beir- iaid,— Y Traetbcdsu a'r Ftiredonia-.tb Paroh. D. MoR- OAXR (Mathrj dsn < rw» Handp, L'anelll. Oeitddoriaoih—Mf. J. WATKIMB, 18, CLuich street, Morriston. YCHWAKEGU Y GWOBRWYON. Amyflica^ v. 1;10 0 Ðaefi orio 0 Y eymro Dowe 0 4 0 •T<pidwyt' 0 4 0 Gellir otel y Profjremi^oa drw? snf<j>a daH'kt»mp oeinJog &tyr Yagriwnytfd-^ 1 t > • ITfe B. BLLIS, r Fe.i./oe?, Llan&lly /^YNELIR CLASSES Tonic-Solfa a Hen V/ Nodinnt yn Ebenezer, Tonypandy, bob nos Fawrth a nos Wener, am 7 o'r glocb. ATHKAW:—MR. D. BUAtLT JONES. TELEBAU :—2s. 6c. y chwarter. Menywod a bechgyn dan 14 oed, la. 6c. CHWECH 0 CANEUQN,, YN Y TONIC SOL-FFA, GAN D. EMLYN EVANS. 1. Adgofion Mebyd. 2. C^n y Tjrwysog. 3. Y Gadlef. 4. Y Cymro. 5. Y G^q a Gollwyd. 6. Hen Wlad y Menyg Gwynion. Treherbert: Cyhoeddedig gan I. Jones. ABERDARE-TO BE LET, npHE commodious Double Licence Public A House, called the Butchers' Aruis, Com- mercial Place, Aberdare. For further par- ticulars, apply on the premises. TO BE LET, WITH immediate possession, the Double Licenced Public House, Full Moon, Mill Street Aberdare. Apply on the prem- ise?, or to Messrs. Giles <fc Harrap, Brewers, Merthyr Tydfil. Cooinaa Rhad I Cnfflnan Khad'! DYMUNA MB. RICBAIU) BOWKS, builder. so undertaker* GUi», ger Clydacb, bys- bygu y cyhoedd ei fod yn rarbau i g&iio yn mlaen yr alwedigaeth Ecb 'd fel arf««, e f gweeud Gcfficau yn hynod.rad o'r fath oren, Ili fod ya ytngymeryd wq aten^io vr ulaladdau ei hun. Hefyd man gsnddo geffyl a thrap i gyrchu pob coffin p.n fydd galw am danytt; ao y mxAe yn e: ddioUhgarwch gwresooaf i'w gyf^ill on an. ( u cefcogaeth am gynifer o flynyddsn. Hdyd dymuia hysbysu yn garedig of tod yn barod ar y rhybudd Ileiwf i dde, bvn. archebion (ataers) am bob math o sae^waitb, a Morha waith da am y prisoedd rhetif. 71 ■ )fR. RicHABD BOWBN Builder <fe Unvtrrtak^r, Giais, Clydftoh Swanaaa. BABIES IN HBBEFOBDSHIRB.—The Registrar Ge terait, in his i-ecoltzy issued Qaarte lj Setu>n," refers to the fact that the number V-f deaths of iDfants has been f.f less it. H^efofdshre tbao in any < ther cou' t?, beirg only 65 out of every thousand bij ths registered, while in other cstu t'es it ran torn 154 to 158 par 1,000. Tnislooti blessicg is largely dai to tie ow general pract:c3^cf Her^f tcshire mothers piv'na 2, r"-e's I fsnts' P.wde s," or Erfropa Life P/c-3 rvers," of wh ioh or.e ouemisb alone in Ho eford (Mr. P. B»Jpl) sil.s mo-e tht-n of all ether "babies'" y^e- April —H0ref°rd Jowrnx, 1 S id by til ckemifcts in pa k-ts, la. Iii. or 2a. 9i., or free for tmcuut i> stamps, fom the P op ietjpr, B. A. GEORGHB, Pertre, Pctttpidd. NOTB.—R$,au the inspMtv t tnd interest* ifg te*timoniils arcund each ptuket. J j Yn mheb Datur mae elir." Pedwaredd Eisteddfod Ftunuddoi* JERUSALEM, LLWYNYPIA, i DYDD NADOLIG, RHAGFYR 25AOT, 1878.. Llvvr y ddion,-W. WILLIAMS, Yaw Grove Field House, Penygrafg, a J O t aw., Merthyn invd>l — Pmch. J R JONSS, lilwvnypia. I?fl hifth,—Y C.fti sod i dau,. ,Sc., Fsroh H, CB&- N W M ILLJAMS, ( O ■'01^ J Y G-uladieth, Mr., R C. JBXKT', L -n ilii. PIANIST,—Miss EjnT:< B NVIJ-LIA.XS, P.ntrp. lit ond » V<»i](sy. Yr Eisteddfod i ddo hreu an 10 o'r gioch. MJDed- i»d i Is p>.nt y Cor Piant, ao ereill dan 12 oed, 6e. Yn vr hwyr c relir C'i NGHERDD arElderclaqg. dan lywyddia th W. DAVIES, Yaw., Cwrt Vilta, Toaipatdy, pryd j cym -»ir than ynddi gan Mr. Jet kins ao amry w ereill « gantoiion o n>fie. rr amodau a p^ob mouylit-n relisch i'w Cial yn y Program, yn awr yn barod, oddiwrth yr Ysgrifen- ydd am y pria arferof, gan ba ua he £ d ▼ gellir oae) y daman, &c. WIL IAM WILLIAMS, Books tier, Tonypandy, Pontypridd. DRILT, HALL, MERTHYR. B*Di>ED hysbv-S ir o^ho^dd n g>fftedinol y oyneJir Eisteddfod yny neuadd uchod dydd* JNadO Ig, 18; 8. L\ w d) a BeirtJad yr Adroddiau,—THOMAS J; EVLN,, Arolyirycd of- Hirwatm. Beirniad y Ganiadaeta,—D.WID BOWBN, Yaw., Abercitn. Prif Destynau Corawl. I'r eor o'r nn gynubeidf heb fod dan 68 o rif, a ddatgi-no yn oreu y R qaiem Gynulledfaol er coff- awdwriseth am y diweddar Ieuaa Gwyllt (Party); gwobr, E IA. N ? l'r cor o'r un gjnulleidfa, na eniilodd 8p. yn 11. orol a ddltgano yn oreu, Llaagriatioius' fltaaa ^wyllt) gwobr. £ 5. » I'r cor o blant a dd.t.tg..no yn rfea, Y 9an Ddir- weeto' o'r 4 Camedydd ▲merioanaidd,' rban 2 gwobr, d63. Bydd programmea yn ovnwys y gwcddill o'r teat- ynan cerddorol ao adroddisdol nybarod yn fuait^yn nghyda threfn y gwahanol gyfirfodydd, i'wr ciMl gan jr jBgrifenyddion am geiniog yr un, neu chWy y p at, o- iijog a dimai. Letia Roberta, 69, Lower Thomas St, MerthT. -John Griffiths, 13, Brewery Street, Btecon Rosd,. Merthyr. 'A ymdi el-ho, oef oger. Cymdeithas Cymreigfyddion Gwent. Y.N BLI ft Eiafcai df od g».a yr gymdeitb&s uoboi yn jNeoaad iMi^weeli^l Tre- degar, y Linn oyntaf yv M vwitb. 1879, pryd y gwobrwyir yr ymg&awy* U*yldiatT>l mew^ Rhyddiaeth, R irddoaiaoth,a C oriaeth, Ao., &0. PRIF DDABVAU C vBA^I.. I'r oor» heb fod an 60 mown rhif, a giioy a orau To The Cbe ubir- aU"Ð. o'r I DdiDgen To Dtum,' (H»»del) 5 e a a 2p. i'r arwoinydd 1 oar o'r ua gyi ulteidf*, d3i a dan 40 m*wn rhif, a oei yr em, Dnw a dd Nid lifal [ gan R. M ils 500 JV lp. i'r a^irein^dd. I r eor o'r u > gy ullefdfa, ddim -s d -u SO m^wn rbif a ganb ya cren, Fhp-d S Bbfida,' 6V -w!"bT n Mol- iatrt,' (Lewis Jjrifs; jr:'ehcr5>eit)# g»n &mlym Ch-fci^ T, le. 1 io o sohyfrol hastddo Llwybrau Moliant' rt arweinydi. Ni oh?>nii tei? i'r our buddugcl ar yr Autbem i gfsticb? a.- y doa. Try-mortdd tir. W. L. Wiil-lav s 0<a;g f T«ieja Beiraiaia—BhydCi th a'r Farddoniaatb, &o^ Mr, D. W. Jones, (Dawi Ulan Taf); y GevddollastbL: Mr. Owen Gx.fliths, (Bfl1' Err-i). Program yn baro1 yn fuan. r ?Si ifonyddi n; Mr. T. Q-, Jones, 4 H ri>u Street, Rhyraneyr Mr. Riohtfd Phillip (Gelfoos), G Goer, Tredegar, Mon. DIN G-T> ONG-BELLj GEORGES CAMBRIAN VOLCE LOZENGES. A Letter from Eos MORLAIS. DEAR. SIR, • I am very much pleased with the effect which your Lozenges have upon the voice. They are far superior to anf. thing I have beert able to prooun. Singers will find these Loz3cge& a grelt acquisition. They are deserving of al the commendation that I can bestov upon them, and I shall have great pleasure in reconnnendihg them to all my frieads who take an interest in Toed mnsio. Jwtn yours, &c., V; — Eos MoRLAIS. PROPRIETOR :—j! E. GEORGE, M.R.P.S HIKWAUT, GIIAMOEGAJS'SHIRE. "bda'r Post 4c, 8e, a 1* 2e TO PERSONS «01NG ABROAD. <}enezkl Passengers and Steamu Ship Agent. JAMES HSES, 19, Union Street, Liverpool. (Late with Cymjo G"Wvllt.) ALL Infotrastlon given, and Pr:o a of Paraagte- at Lowest RjT», CABIN and STKBRAOH, per Stat-'CQPrfl grnicg to New Yodt, Boston, Philadelphia, Montreal, Portland, Que be k, B iltimr-re, Halifax. Bennos Aytes, CbiH, Otp^ of fh:od Hope Australia, vd all par te of the World. Pawen^ots boi ked to all pirts of America, Call- forma. «c« 9 Assisted Passaes to Cancida at .£4. lgs. P8MC8 from America exchanged, and Steamers* lica"t tetui&ed w;th all r at tieulare. All wrona met on < rrlVfl^ «<aen t.) on board the Stoauieia. Ticketalo piet fri ndB home tt lowest priaa. Cofi-r y G'j feirtad— JAMKS REESy 16, Union St., LiverpoeI. D.S.—Oeilir ?mholi yn Nghwm Ahondda a Ma, pHilLI^s, Or ffin Ir;n, Pentre. Gofinau Bhadl Collmau Bkad II DYHQISFAMB. WILLIAM HOWELL., buil- der ac undertaker, 11, Pembroke St.. a 3, Little Wind Street, Aberdar, tra yn, cj-3 xyno ei ddiolcfcgarob gwrescoaf i% gyfeillioa am «a cefnogaeth am gynifer o flynyddan, en hysbysu ei fod yn par- han i wnead Coffins a yn hynod rhad; a'i fod yn ymgymeryd ag sd vch ar ol argladd«- an, arplygn, gwa'io y be^d n, Ac., ei bin. MM. WIMJAM HOWELIS, — Riiider <fe Uf/de?taker. 11, Pembroke St., & 3, Little Wind St., Aberdar?.