Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
3 articles on this Page
Gohebiaethau.
Gohebiaethau. CRWYDRYN Y "CELT" A GEIRIAU LLEOL. At Olygydd CELT LLUNDAIN. SYR,—Da iawn genyf weled" Y Crwydryn"yn sanlyn yn mlaen gyda'i deithiau. ,Er fod y rhan iLwyaf o lawer o'r lleoedd yr ymwel a hwynt yn ddieitht i mi, y mae y desgrifiad yn flasus, ac y mae to peth yn ei lithoedd yn hynod 0 ddyddorol i mi, ac 1 r rhan fwyaf o'ch darllenwyr mi goeliaf, sef ei aglurhad meistrolgar ar enwau lleoedd. Mae hyny yn sicr o fwyhau y pleser i bawb sy'n caru darllen fcanes hen lanerchi, cestyll, eglwysi, a ffermdai hen- afol ein gwlad. Y mae adran arall mewn cysylltiad a'n hiaith, sydd lru tyb i, yn llawn dyddordeb a phwysigrwydd y carwn i yn fawr weled Y Crwydryn yn ymgymeryd A hi, sef ystyr y geiriau lleol; hyny yw, geiriau a ar- ferir ar dafodiaith gyffredin y werin mewn rhanbarth o Wlad, y rhai nad arferir mewn un rhan arall, ac na cheir mo honynt yn ein Cymraeg clasurol, fel y dy- wedir. Mae yn ddilys genyf fod llawer o'r geiriau »yn yn mhob parth o Gymru yn gystal Oymraeg a dim a ellid gael, ond y rhai a edrychir arnynt yn gyffredin fel bastardiaid, a hyny y mae yn debyg iawn 0 achos ein diffyg gwybodaeth ni o wreidd- rnau y Gymraeg. Fel engraifft, gallwn nodi allan fod yn y rhanbarth lie yr oedd Y Crwydryn yn wampio yn ddiweddar, gyflawnder o eiriau i'w cael am ystumiau y wynebpryd ac ystuiniau y corpb, bob Un ar wahan, tra nad oes genym yn y Gymraeg ys- grifenedig ond un gair, sef ystumiau (oddigerth pan arferir munudiau, a hyny yn fynych iawn) ar a wn i i wneyd y tro am yr holl amryw—a'r gwahaniaeth sydd yn ystum y wyneb rhagor ystum y corph. Paham y rhaid i dylodi o'r fath barhau yn ein hiaith ? Nis gaUaf gofio yr holl eiriau, ond sylwais ar un mwy hynod na.'r lleill, a diwyg fwy Cymreig arno, sef smachde. Buaswn i yn tybied ei fod yn eithaf Cymro, a bu'm yn treio olrhain ei achau, ond yn aflwydd- ianus. Pe buasai "Y Crwydryn wrth iy mhenelin yrwan, cawswn eglurhacl boddhaol mi warantaf. A ydych chwi ddim yn meddwl pa baem ni eill dau yn myn'd ar y tramp 0 Ban Oaergybi i Ben Caerdydl i gasglu y gamau geiryddol ymi sydd megis yn cael eu sarnu yn y llaid, na fa.se ni yn dod ya ol gydag ysgcepan lawn o berlau wadi eu codi o'r tyrau 11 well a'u caboli nes bod yn gymwys addurniadau i'r hen Gymraeg am oes y ddaear ? 'Does dim dadl na buasem; mae canoedd o'r fath eiriau i'w cael pe chwilid pob cwmwd trwy Gymru. Oild y mae yn beth lied ddigrif i mi son am fyn'd ar y tramp trwy Gymru a minau broa mor ddiymadferth a jumping frog Mark Twain a gafodd lenwi ei fol a haels plwm. Ond.pe buaswn i yn filiwnydd mi f'aswn yn prynu motor car, a chael footman bychan o'r tu ol; a phe bai y Gymiiirodorion dipyn bach yn wladgarol, mi fasan yn anfon yr hat o gwmpas, er mwyu i ni brynu un, a chael y fraint o wneyd y cyfryw ymgeledd i'r hen iaith. Ond rhag meithder, a rhag ofn i rywun ddyweyd fy mod yn myned yn rhy ysgafn gyda phwnc pwysig, terfynaf trwy ddyweyd y buasai yn dda genyf weled y Crwydryn yn ysgrifenu i'r CELT ar y mater tra dyddorol hwn, a goreu oil pa c'ai ei gynorthwyo gan amryw ereill trwy Dde a Gogledd Cymru. Nid digon dal i waeddi Oes y byd i'r iaith Gymraeg "—y mae eisieu rhoddi bwyd ac ymgeledd iddi, os ydym am iddi fyw. Yr eiddoch, &c., GWYSFRYN.
Advertising
yy Holborn Town Hall CYNHELIR Budd-Gyngherdd IX A Ma wreddog I Mr. R. A. DAVIES YR ADEODDWB, YN Y NEUADD DOHOD, O S IA XX, MAI 22 ain, 1902. CHAIRMAN— T, LLOYD, ESQ, (OXFORD STREET.) TOCYNAU-lo/e, 5/ 3/ 2/- a 1/- I'w cael oddiwrth aelodau y Pwyllgor, neu gan— HON. SEC. "DAVIES' CONCERT" 73, Rotherfield St., Canonbury, N TRUSCOTT & Co. DAIRY AGENTS. &c. 11, BOND COURT, WALBEOOX, E.C. Essex, 74 Barns daily, 4d. £ 1,750 Surrey, 23 Barns daily 4d £ 600 Kent, 17f Barns daily 4d. X300 N.E.,6 Barns daily 4d £ 160 W., 71 Barns, YB Shop £ 225 2 X225 E., 7 Barns daily, £26 Shop X250 E., about £35 Shop Trade. zC350 N.E., 38 Barns daily 4d £ 1,000 W., 45 Barns daily 4d £ 3,000 E., 11 Barns daily 4d. JE220 J S.E., 226 Shop Trade (inclusive) JglOO EGLWYS Y BEDYDDWYR ELDON STREET FINSBURY, E.G. SUL CENHADOL, EBRILL 27, Pregethir y boreu am lleg, gan y Parch. H. CERNYW WILLIAMS, Corwen. Prydnawn am 3, cynhelir CYFARFOD CENHADOL, 0 dan nawdd Ysgolion Sul Eldon Road a Castle St. Cymerir y Gadair gan y Parch. J. A. MORRIS, D.D. Am 6.30 pregethir gan y Parch. J. A. MORRIS, D.D., Aberystwith. MAI 3ydd, 4ydd, a'r 5ed, Cynhelir CYFARFOD PREGETHU BLYNYDDOL Gwasanaethir gan y Parchn. H. HARRIS, Treherbert, a T. DAVIES, Pentre. Trefn yr oedfaon fel y canlyn— Nos Sadwrn, 7.30. Parch. T. DAVIES Sabboth, Boreu, 11. H. HARRIS „ Prydnawn, 3. T. DAVIES 11 Hwyr, 6.30. „ T. DAVIES a:r H. HARRIS „ Nos Lun, 7.30. „ T. DAVIES a'r: H. HARRIS Cesglir ymhob oedfa at y Gronfa Adeiladu. SULGWYN, MAI 18fed, Pregethir am 11 a 6.30 gan y Parch. J. ROSLYN DAVIES, America- NOS FERCHER, MAI 21ain, 3D Jl. E/ Xj I T H. GAN Y Parch. J. ROSLYN DAVIES. EGLWYS Y M.C. SOUTHERTON ROAD" HAMMERSMITH, W. CYNHELIR YR EISTEDDFOD FLYNYDDOL NOS IAU Y DYRCHAFAEL, MAI 8, 1902. Cadeirydd T. WOODWARD OWEN, Ysw. TE AR Y BYRDDAU AM 5 O'R GLOOR. Y CYFARFOD I DDECHREU AM 1 Mynediad i mewn i'r Ddau Gyfarfod trwy docynau-SWLLT YR UN. Plant dan 15eg oed yn rhad. Rhestr o'r Testynau i'w cael gan yr Ysgrifenydd, ARTHUR E. ROWLANDS, 31, Stratford Road, Kensington, W. A TRIAL ONLY NEEDED, ALL Persons suffering with VARICOSE VEINS, BAD LEGS, and the like complaints should send for a bottle of "VARICURA" (Registered) THE NEVER-FAILING REMEDY. Full directions given with each Bottle. TO BE HAD ONLY OF THE PROPRIETRESS— Mrs. M. THOMAS, Ardwick Villa, Builth Wells, AND R. L-, 4, Creighton Road, Queen's Park, London, W. IN BOTTLES AT 2/3 each, or by Post, 2/9 Testimonials received from all parts of England and Wales.
EISTEDDFOD CAPEL HOLLOWAY.
$ Crwelir felly mai Disgybl i'r Awdwr yw y goreu, ac y mae yn wir deilwng o'r wobr. [Y goreu oedd Mr. -J. H. Phillips, Holloway.1 Traethaivd Y Pedwerydcl Gorchymyn." Dau draethawd, yn dwyn y ffugenwau Y Gwir yn erbyn y byd" a "Matilda," a dderbyniwyd, ac y mae'r ddau yn Seisneg. Matilda. This competitor has sent in a fairly good essay. It aims at nothing great or original; but it is simple, clear, and, on the whole, well written. There is a want of proportion-the introduction is "too long for so short an essay. Several phase3 of the subject are also left unnoticed. At the same time, the essay is a promising attempt, and shows some amount of reading and labour on the part of the writer. Y Gwir yn erbyn y byd. This is a much abler Loroduction-better conceived and better executed. The writer seems from the first to know what he has to do, and he does not deviate from his purpose until 3ie concludes a very thoughtful and a very well- written essay. If this essay is really the work of an .author under 21 years of age, it is a great credit to him, and contains the promise of a great future. Y Gwir yn erbyn y byd is by far the best and is well worthy of the prize. [Winner, Miss Annie Williams, Holloway.] ~u The advantages and disadvantages of London life to the Welsh. Derbyniwyd pedwar 0 draethodau i'r gystadleu- aeth hon, ac y mae yn dda genyf ddyweyd fod hon yn gystadleuaeth ardderchog iawn. Syn yw meddwl hefyd nad oes gymaint ag un wedi ysgrifenu yn Gym- -i'aeer. Fel v canlvn v saif nethau:— 1. Observer. This is but a, short essay; at the same time it is full of keen observation. It is very good as far as it goes, and is written in a beautiful style but it is too sketchy and so lacks in completeness of .treatment. 2. Optimist. This competitor has sent in a very impressive essay it is not so able and exhaustive as some of the other essays but there is something about it that does one's heart good in reading it. It is original and full of valuable hints. I only wish I could give Optimist the prize. 3. The Fruits of Meditation and Experience. This is a wonderfully able treatise. The writer has entered fully into his subject, has looked at it from all points, and has given us an eminently practical and mas- terly essay. It is worth a great deal more than the prize offered. 4. Gwromdewch y cHwy ochr. This again is a very elaborate production and a very able and thoughtful essay throughout. The conception is good, and it is well worked out by a masterly hand. The writer has a clear insight into the subject, and shows a wonder- ful power of analysis. He has evidently written, not for the sake of the prize, but for the love of the !'In 'hi Af' r. The two essays bearing the nom de plumes of The Fruits of Meditation and Experience and" Gwran- dewch y ddwy ochr" are far abler and better com- positions than those sent in by" Observer" and Optimist," though these latter are by no means weak. The two best ones, though very different in' style and treatment, are so equal in merit, that I cannot decide between them. The prize must, there- Sore, be divided between The Fruits of Meditation and Experience and Gwrandewch y ddwy ochr." [Rhanwyd rhwng Meistri 0. M. Williams a J. H. .Phillips, Holloway.] Ydwyf yn bur, JOHN E. DAVIES.