Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
9 articles on this Page
AT ETHOLWYR ANNIBYNOL BWRDEISDREF…
AT ETHOLWYR ANNIBYNOL BWR- DEISDREF UNEDIG MERTHYR TYDFIL, YAYNOR AC ABERDAR. FONEDDIGION .-Gan fod Ty y Cyffredin wedi cyduno yn unfrydol i roddi i'n Bwrdeisdref ail Gynrychiolydd, gellir ystyried fod y mesur cyfiawn hwn wedi ei sicrhau ac wedi'm cefnogi gan geisiadau mor foddhaol, y rhai a dderbyniais oddiwrth gyfranmor fawr a dylanwadol o'r etholiadaeth, anturiaf yn y modd mwyaf parchus i gynyg fy hun fel ym- geisydd i'ch cynrychioli yn y Senedd yn yr Etholiad Cyffredinol nesaf. Goddefwch i mi, yn y dull mwyaf diffuant, i ddiolch i chwi am eich cynygion caredig o gynorthwy. Yr wyf wedi byw yn eich mysg er fy machgendod. Mae genym y fantais o adnabod ein gilydd yn bersonol; mae ein Iles lleol yr un ac y mae genym gydwelediad cyff- redinol mewn pethau gwleidyddol. Yn rhyddfrydig fel fy nheulu o'm blaen, mae ein hen arwydd-air o "Ryddid Gwladol a Chref- yddol" yn anwyl iawn i mi ac os dychwelir fi fel eich cynrychiolydd, bydd i mi gynorthwyo, ar feserau cyffredinol, y blaid fawr Ryddgaro], gan gadw i mi fy hun yr hawl i bleidleisio ar faterion neillduol, fel y byddo hawliau fy etholiadaeth yn galw. Nis gallaf o fewn cyleh yr anerchiad byr hwn, ond cyfeirio at ychydig o'r nifer luosog o'r gwelliantau sydd yn angenrheidiol er cadw ein gwlad yn mlaen-gad gwareiddiad, ond gan gyfeirio at fesurau o ddyddordeb amlwg, byd'd i mi gefnogi y TUGEL, fel moddion i amddifyn yr etholwyr hyny sydd yn sefyll mewn angen am y cyfryw wrth arfer eu hawl gyda y bleidlais. Bydd i mi gefnogi pob mesur o duedd i ryddhau masnach, a chwbl ddiddymiad y trethi ar holl angenrheidiau bywyd. o Gan fy mod yn teimlo dyddordeb union- gyrchol yn llwyddiant masnach yr holl wledydd gwareiddiedig, ystyriaf ddiogeliad heddwch, nid yn unig fel y fendith genedlaeth- 01 fwyaf, ond yn ffynonell cyfoeth naturiol a dedwyddwch teuluaidd. Bydd i mi, gan hyny bob amser, deimlo yn falch i gydweithredu a'r cyfryw a ddymunant i ymrafaelion rhwng cenedloedd gael eu penderfynu trwy gyf- lafareddiad. Gan ystyried gostyngiad y trethi, meddyl- iwyf y dylai ein sefydliadau milwrol a morwr- ol gael eu had-drefnu, fel ag i sicrhau y ifyniant mwyaf, yn gydweddol ag effeithiol- rwydd y gwasanaeth a dyogelweh yr hawliau Amherodrol. Gan edrych ar urddasolrwydd dynoliaeth, gobeithiwyf y bydd i'r Senedd, ar adeg agos, ddiddymu defnyddiad y ffrewyll i'r cyfryw, gwroldeb pa rai sydd wedi cadw an- halogrwydd ein gwlad, a sicrhau diogelwch in cartrefleoedd. Tra yn dal wrth wir egwyddorion yr Eglwys Sefydledig, yr wyfyn awyddus am y cyfnewid- iadau angenrheidiol hyny, pa rai, tra yn diogelu pob gwir hawl, a dueddant i gynyddu lies mawr y Sedydliad, ac felly ei wneud yn fwy derbyniol i bob dosparth o'n cyd-ddynion. Er hyny, tra yn penderfynu diogelu cyfiawn- der y Sefydliad, teimlwyf ei bod nid yn unig yn fraint ddylai gael ei chaniatau, ond mai hawl pob deiliad yn y Deyrnas hon yw mwynhau perffaith ryddid crefyddol. Yn gyson a'r egwyddorion hyn, meddyliwyf y mae llwyr ddiddymiad Y DRETH EGLWYS symudiad ymaith bob rhwystr oddiar lwybrau Anghydffurfwyr yn ein Prif-ysgolion, ac addysg leygol pob plentyn yn y deyrnas, yn rhydd oddiwrth ddysgeidiaeth egwyddorion sectaraidd. Rhydd hyfrydwch i mi gynorthwyo i ddyfeisio moddion priodol er symud beichiau a effeithiant ein cyd-ddeiliaid Gwyddelig, ac felly i ddwyn i'w cartrefleoedd lwyddiant, boddlonrwydd, a dedwyddwch. Bydd i mi gefnogi pob Diwygiad Cyfreithiol angenrheidiol, er symleiddio a gwellhau gweinyddiad cyfiawnder. Gan deimlo dyddordeb mawr yn ngweith- rediadau llaw-weithyddol a defnyddiad' Cyfalog (Capital), yr wyfyn rhwym o ddiogelu cyfanrwydd cyfoeth ond gan fod ein holl Iaw-weithfeydd yn ymddibynu ar y gweith- iwr, byddaf yn barod i sicrhau i lafurwaith bob hawl deg a chyfreithlon. Fel hyn, tra yn ofalus i ddiogelu egwyddor- ion y Cyfansoddiad, a'r holl ddaioni sydd yn- ddo, mi a symudwn ymaith yr hyn sydd ddrwg, gan ddwyn i mewn y fath welliantau ag a fyddont yn tueddu at ddeddwyddwch yr oil. Er cyhoeddiad yr Anerchiad uchod, mae rhai o'r mesurau Cyhoeddus, cyfeiriedig atynt fel yn cael fy nghefnogaeth, naill ai wedi eu cario neu wedi eu symud yn mlaen gan weithrediad Seneddql. Yn mhlith y cyfryw mae pwnc pwysig y DRETH EGLWYS. Ar ol hir wrthwynebiad, mae gelynion cynydd a gwelliant wedi eu hargyhoeddi i roddi i fyny yn ddiamodol y tolliad atgas hwn. Eto, mae blaenor y blaid Ryddfrydig wedi cynyg mesur er symud yr ormes gysylltiedig a'r Eglwys Sefydledig Wyddelig, ag sydd yn dderbyniol i gorff mawr y bobl yn yr Iwerdd- on ac i argyhoeddiadau yr holl ddynion pwyllog trwy y Deyrnas Gyfunol. Yr wyf fi yn galonog yn cyduno yn yr ymdrech bresenol i ryddhau miliwnau o ddeiliaid y Frenhines oddiwrth Sefydliad Gwladol, er pa mor deilwng bynag oedd dybenion ei gefnogwyr, sydd wedi dyfod yn atgas i'r genedl i ba un y cafodd ei fwriadu. Meddaf yr anrhydedd o arwyddo fy hun, eich ffyddlon a'ch ufydd was, RICHARD FOTHERGILL. Ty Abernant, Aberdar, Gor. 16, 1868.
AT ETHOLWYR SIR GAERFYRDDIN.
AT ETHOLWYR SIR GAERFYRDDIN. FONEDDIGION,-Y mae y Mesur Diwyg- iadol mawreddog a ddygwyd i mewn mor hynod ac mor anghyson gan y Weinyddiaeth Doriaidd wedi dyfod yn Gyfraith, ae fe'i dygir cyn hir i weithrediad. Bydded i ni fod yn ddiolchgar am y rhagorfreintiau ychwanegol a sicrhawyd drwyddo i bobl y wlad hon, gan adael y blaid Doriaidd i gysoni eu hymddyg- iadau oreu y gallont, gyda chywirdeb a chyd- wybodolrwydd gwleidyddol. Etholwyr Sir Gaerfyrddin! o dan yr hen gyfundrefn y mae y Toriaid hyd yn hyn wedi cadw iddynt eu hunain, mewn gorphwysdra tawel a digyffro, yr anrhydedd o'ch cynrych- ioli chwi yn y Senedd. Yr wyf fi yn awr yn dyfod yn mlaen yn y gobaith y bydd i chwi, o dan y gyfundrefn newydd, dori trwy yr ar- feriad hynafol hon, ac ethol o leiaf un aelod Rhyddfrydol dros y Sir. Os bydd i mi lwyddo i gyrhaedd yr anrhydedd o'ch cyn- rychioli chwi, ymdrechaf brofi fy hun yn deilwng o'ch ymddiried, drwy fy ymlyniad diwyro wrth egwyddorion mawrion rhyddid gwladol a chrefyddol, pa rai ydynt wedi bod yn fywyd ac enaid derchafiad y deyrnas hon i'w mawredd presenol; a barnwyf fod ymar- feriad pellach o'r egwyddorion hyn, hyd nes byddo pob llyffethair ar grefydd wedi ei sy- mud, yn hanfodol i'n llwyddiant dyfodol. Braidd y mae yn angenrheidiol i mi eich adgofio y bydd i un pwnc o bwysigrwydd neillduol lyncu i fyny sylw y Senedd ddyfod- ol, hyny yw-yr Eglwys Wyddelig. Ar y pwnc hwnw, Foneddigion, gan nad beth fyddo anhawsderau ymarferol y mater-a pha fesur pwysig sydd heb ei wrthwynebiadau i'w gorch- fygu ?—er ei bod yn ofidus genym orfod dolur- io teimladau rhai o'n brodyr Protestanaidd yn yr Iwerddon-y mae yn ymddangos i mi nas gall dyn cyfiawn goleddu ond un syniad, sef, nad oes gan eglwys y lleiafrif un hawl i gynal- iaeth oddiwrth fwyafrif y bobl. Yr wyf gan hyny yn barod, er pob aberth, pa mor boeuns bynag, i bleidleisio dros osod Pabyddiaeth a Phrotestaniaeth yn yr Iwerddon ar dir hollol gydradd. Y mae yr Ysgrif Ddiwygiadol newydd wedi gosod ar bwnc mawr Addysgiaeth bwysig- rwydd anferthol ac arbenig. Y mae dosbarth- iadau newyddion o etholwyr wedi eu galw i fodolaeth. Pa fwyaf addysgedig y byddont, goreu oil y medrant gyflawni eu dyledswydd bwysig, ac a deuant i ddeall y cyfrifoldeb mawr perthynol iddi. Ond yn ein holl ym- drechion i gefnogi Addysg y Werin, fy nghred gadarn I ydyw, fod yn rhaid bod yn ofalus iawn i osgoi pob rhith o ymyraeth a chiedoau cre- fyddol y gwahanol enwadau Cristionogol i ba rai y mae y wlad hon yn rhanedig. Ni gallaf fi ddeall egwyddorion "rhyddid crefyddol" mewn unrhyw ffordd arall. Wrth derfynu, goddefwch i mi ychwanegu, os caf fy ethol, y bydd i mi ymgyflwyno yn ddifrifol i ystyried llesiant y Sir hon, adnodd- au naturiol pa un nid ydynt yn gofyn ond dadblygiad llawn, er ei gwneud mewn amser dyfodol yn un o'r rhanau mwyaf llwyddianus yn y Deyrnas Gyfunol. Ydwyf, Foneddigion, Eich ffyddlonaf was, EDWARD JOHN SARTORIS. 9, Park Place, St. James's, Llundain, Gorph. 15fed, 1868.
BWRDD Y GOLYGYDD.
BWRDD Y GOLYGYDD. GOHEBIAETHAU AR YR ETHOLlAD.- Y mae y fath bentwr anferth wedi dyfod i law ar y pwnc yma, yn neillduol yr wythnos hon, digon i lanw y GWLADGARWR am fis. Felly, nid oes genym ond dethol y goreu- on, gan ddvmuno i amynedd y lleill gael ei pherffaith waith. PENFELYN.—Rhy chwerw yn wir. UN O'R PWYLLGOR, MOUNTAINASH.-Nid ydym yn ddigon hysbys o'r amgylchiadau a nodwyd i'w cyhoeddi i'r byd. Dylid ymdrin a phethau o'r natur yma yn fwy gwylaidd a thyner. CYNONFARDD.—Yr ydym yn lied ofni fod y cyfaill yma yn rhvfygu pan yn taflu ei linyn mesur mor ddiseremoni dros goryn moel y Parchedig dad.
TALIADAU.
TALIADAU. J. C., Pwllandreas; W. R., Carmarthen J. H., Newport; J. J., Middlesbro'; W. E. E., Gwauncaegurwen; T. H., Glyncorwg; W. W., Wern Road; J. M., Brynhyn- nedd.
[No title]
Cyfeirier y GOHEBIAETHAU, a'r AOOLTOIADAU, To the Editor of the Gwladgarwr, Canon-street, Aberdare." Pob Archebion a Thaliadau i'w gwneud i Walter Lloyd, GWLADGABWR Office, Aberdar."
YSGRIW 0 FATH NEWYDD.
YSGRIW 0 FATH NEWYDD. Y mae rhyw ddull newydd, nad adwaenai ein tadau, yn cael ei ddefnyddio gan Doriaid haerllug yr oes hon, gyda golwg ar gasglu pleidleisiau. Yr hyn oedd yn arferol, ddeu- gain a haner can mlynedd yn ol, oedd i'r ym- geisydd wneud ei ymddangosiad yn bersonol, a cherdded o dy i dy i ymofyn pleidleisiau, a chaffai luaws o'i gyfeillion a'i gefnogwyr gydag ef i'w galonogi, ac i'w gynorthwyo i wybod pa le yr oedd yr etholwyr yn preswylio ond yn y dyddiau hyn y mae yr ymgeiswyr Toriawl, mewn rhai manau, yn cyflogi cyfreithiwr i alw gyda thenantiaid, a chydag ef oruchwyl- iwr mawr fydd yn perchenogi y tai a'r tiroedd yn yr ardal, er y bydd hwn, gan mwyaf, fel delw fud; ac mai y twrnai fydd yn siarad, bydd ei bresenoldeb ef fel bwca yn codi ar- swyd yn meddwl y tenant egwan,nes y bydd yn cael ei ddiffrwytho yn hollol, ac yn gorfod rhoddi ei bleidlais yn groes i'w ewyllys. Y mae math o fesmeriaeth yn perthyn i'r gor- uchwyliwr, tebyg i'r hyn sydd yn pertbyn i'r sarff. Dywedir, os dechreua hono edrych ar aderyn, neu ar ryw greadur, fyddo hi am ei gael yn ysglyfaeth, yr edrychai hi arno a'i llygaid tanllyd nes ei swyno yn lan. Ethol- wyr, gochelwch y seirff tanllyd a ddelont i'ch tai a safwch yn wrol. Nid pawb a all y mesmerwyr ddodi i gysgu ac nid pob un a all y seirff a grybwyllwyd eu swyno. Y mae yn debyg y ceir cryn ymdrech y tro hwn; ond meddyliem ni mai un o'r pethau cyntaf a ddylai y Senedd newydd wneuthur fyddai ystyried y gwaith o fygwth etholwr drwy eiriau, neu drwy bresenoldeb goruchwyliwr, yr un peth yw y ddau, yn y pen draw, yn drosedd cosbawl. Caem lai o bryfaid gwen- wynig, a elwir goruchwylwyr, i aflonyddu ar heddwch pobl ddiniaid wedi hyny. Heb hyn, neu ryw foddion i'r etholwr allu ymlochesu, ni fydd yr etholfraint yn nwylaw gweithiwr gwan, neu denant gwan, ond coegchware (farce) gwaeth na bod hebddi. Pe lladratai dyn gyw iar oddiar ei gymydog neu pe lladdai ysgyfarnog, cai ei gosbi yn llym yn ol eithaf manyldra y gyfraith ond pa beth yw hyn mewn cydmariaeth i yspeilio dyn o'i etholfraint ? Y llywodraeth wedi ei rhoddi iddo, a'r goruchwyliwr fel barcutan yn myned ar ei hoi. Y mae fel gwahodd dyn i giniaw, ac wedi ei lanw a phob danteithion, galw am y meddyg i arfer sugniedydd y cylla ato Pa les a gaiff y dyn o fod yn etholwr, ac o geisio arfer" cydwybod, tra byddo haid o yspeilwyr ar ei ol yn ei amddifadu o'i hawl ? Y maent yn dweyd fod gan weinidogaeth y menywod gryn law yn hyn hefyd, drwy atal cwsmeriaeth oddiwrth fasnachwyr a feiddiant ymddwyn fel dynion, ac nid fel caethion. Wedi pob dichell, yr ydym yn hyderu yn gryf y bydd egwyddorion Mr. Gladstone ynfuddugol. Y peth a hoffem ni oreu o'r cwbl fyddai i'r casglu pleidleisiau ddarfod o'r tir i bob un o'r etholwyr ddyfod yn mlaen, ddydd yr eth- oliad, heb ei gymell, i roddi ei bleidlais dros ei ddyn heb na digder na dadl. Y mae y cerdded y tai yn myned yn lied groes i gylla llawer ymgeisydd. Y maent yn dechreu ei weled yn iselhad i'r ymgeisydd, ac i'r etbolwr hefyd. Y mae yn dwyn dosbeirth rhyfedd i gyffyrddiad a'u gilydd; ac y mae tuedd ynddo i greu gormod o bwys mewn dynion a feddant bleidlais, ac i beri iddynt feddwl mwy o honynt eu hunain nag a ddylent feddwl.
BEIRDD A BARDDONIAETH.
BEIRDD A BARDDONIAETH. Fe ddylai ein beirdd ieuainc a hen ddeall bellach nad ydyw barddoniaeth yn gynwys- edig mewn swn llifeiriant geiriau, nac mewn dilyn rheolau iaith na chynganedd, yn unig mwy nag y mae yn gynwysedig mewn geiriau mawrion, gwyntog, bol chwyddog, meddyliau noethlwm, na feddant ddim i'w cymeradwyo, ond son pa sut y dylai pethau fod a byth heb wneud dim. Gallwn honi mai oddi wrthym ni y daeth y gwrthwynebiad cyntaf mewn llyfr i farddoniaeth heb enaid y gSn ynddi oedd yn dibynu ar swn geiriau, a manylrwydd cynganeddol yn unig ac yr ydym am ddilyn yr un llwybr yn barhaus; ond cofier, nid allwn ni wneuthur dim ond a'r hyn a fyddo ger ein bron. Os na fydd meddwl yn y gan a anfonir, ni wiw i ni greu meddwl, a'i ddodi ynddi er mwyn cael dangos gystal y gallwn ei feirniadu, y mae llawer iawn o son am "feddyliau," a "chrebwyll," ac "athroniaeth meddyliau," a "ffugurau," gan ddynion na feddant yr un o'r pethau hyny eu hunain a hyny yn unig er ceisio dodi argraff ar feddyl- iau gwerinos eu bod hwy yn rhywrai mawr ond y mae y mawredd heb erioed ddyfod i'r golwg; ond yn nhrwst llifeiriant geiriau mawrion, clogyrnog, taglyd, na fwriadwyd hwy ond er ceisio dallu yr anwybodus. Yn y lladdfa ofnadwy a gymerodd le yn Abergele, lie yr oedd y cyrff wedi llosgi yn ulw, yr oedd rhai o'r perthynasau yn beio y Crwner am na fuasai yn rhoddi ardystiadau (certificates) o farwolaethau iddynt; yntau a atebai nad allai efe ond barnu pethau fel yr oeddynt yn ymddangos. Nid oedd dim yn weladwy yn mhlith y gweddillion i wahan- iaethu y naill oddiwrth y Hall, ac fod yn an- mhosibl iddo wneud hyny. Y mae llawer iawn o ddarnau o farddon- iaeth yr oes hon yn gyffelyb. Nid oes dim o'r elfenau angenrheidiol i wneud barddon- iaeth ynddynt; nid oes gan hyny ddim i'w wneud ond barnu y peth fel y mae yn ym- ddangos. Y mae gelyniaeth farwol rhwng y man bryddestwyr unochrog, nad oes fodd idd- ynt byth gyraedd anrhydedd y gadair, yn erbyn y gynganedd a'r Awdl; ac nid oes gan- ddynt ddim i'w wneud, er cael yr anwybodus i'w hystyried hwy yn rhywbeth, ond dyweyd nad oes dim byd teilwng mewn Awdl; ac nad ydyw Beirdd yr hen ysgol" yn deall bardd- oniaeth ddysglaer (?) yr oes hon. Ffordd hawdd iawn i benderfynu materion yw ffordd fel hyn. Yr ydym ni yn ystyried ein hunain, yn ein cysylltiad a barddoniaeth y GWLADGARWR, yn ymwneud a beirdd yr a, b, c, i radd helaeth, ac nid a beirdd clasurol; ac yr ydym yn gwneuthur ein goreu i roddi gwersi i'r cyfryw yn ol eu sefyllfa a'u dealldwriaeth ac yn ei ystyried mor wallgof cynyg iddynt y pethau anmrwd y mae beirdd y bryddest yn son am danynt, ag ydyw dodi myfyrwyr, yn yr athrofaoedd, i ddysgu Euclid cyn gallu ys- grifenu brawddeg yn Gymraeg na Saesonaeg *Gwel y Drych Barddonol. yn rheolaidd; a'u dodi i ddarllen y Testa- ment Groeg cyn iddynt allu darllen pennod yn gywir a phwysleisiol yn iaith eu mam Yr ydym wedi gorfod gwrando llawer o ben- nodau yn yr ysgrythyr lan, yn cael eu Ilur- gunio yn ddidrugaredd gan y tylwyth yma a rhai cyffelyb i hyn yn gyffrediu, yw y rhai lletaf eu safnau, ac sydd yn beio fwyaf am na fyddai beirdd y gynganedd yn barnu y peth nad yw mewn bodolaeth. Nid ydym ni wedi dygwydd gweled uwch- law haner dwsin o ganeuon rhyddion y pryddestwyr diwecldar yn dyfod yn agos i gyffiniau y beirdd Seisnig o ran purdeb iaith, coethder meddwl, ac uchder syniad; ond lliprynod llymrig yw yr rhan fwyaf o'r rhigymynau a gynygir fel gwir farddoniaeth Yr ydym ni yn falch o'n dysgyblion, wrth weled cynifer o arwyddion cynydd ynddynt ac yn penderfynu gwneuthur ein goreu dros- tynt o hyn allan. Nid oes unrhyw arwydd eu bod hwy yn blino yn anfun atom ac nid ydym ninau yn blino yn eu gwasanaethu.' Y mae cynydd eglur i'w weled eisoes mewn amryw a allem enwi; a thra y cadwont hwy tu fewn i derfynau yr hyn a ddeallant, ant rhagddynt. Ni ddylent ddysgwyl gorchfygu pob anhawsder ar unwaith. Cymer flyneddau lawer i ambell un gyraedd pinacl enwog- rwydd. Y mae rhai a ddaethant yn enwog fel ysgoleigion wedi bod flyneddau lawer yn nyddiau eu maboed yn dysgu y llythyr- enau. Y mae yr Apostol) n dvweyd wrth rywrai, gyda golwg ar fater arall, "Yr yclycli yn rhaid i chwi wrth laeth ac nid bwyd cryf." "Bwyd cryf a berths n i'r rhai pcrffaith." Pan ddygwyddo i ni eu cyfarfod, sef y rhai perffaith, ar y maes barddonol, soniwn wrth- ynt am y sublime, pa beth sydd yn ei gyfan- soddi a'r rhagor sy rhyngddo a geiriau chwyddedig, gorwag, a direswm, ac a'r dull mabiaidd, oer sydd yn tynu pethau i lawr ac a'r arddull dibara (flashing,) yr hyn a eilw Theodorus twrdd gwallgof; sef pan y mae awdwr yn myned yn dwym heb reswm nac achos, ac y ceisia godi y nwydau drwy gynorthwy pethau dibwys. Ac os gwelwn ein dysgyblion yn cymervd eu hadd) sg yn lied dda, traethwn ar y ffugurau canlynol:— Ecphonesis, Aporia, Epanorthosis, Aposiopesis, Apophasis, Apostrophe, Anostrophe, Erotesis, Prolepsis, Synchoresis, Metabasis, Periphrasis, Climax, Asyndeton, Oxymoron, Enantiosis, Parabole, Hypotyposis, Prosopopoeia, ac Epiphonema. Wedi hyny, byddant yn wir feirdd aruchel, yn ddiameu, yn deall cre- bwyll," a ffugurau," ac ansawdd ac yn gallu traethu ar natur barddoniaeth uchelryw nes synu eu modryboedd a'u hewythryd; a holl wvr y gwaith o fach i fawr a'u dwyn i ddweyd, "ni lefarodd dynion erioed fel y rhai hyn." Feirdd ieuainc, cymerwcb galon, y mae yr amser goreu eto yn ol ac na chymerwch eich rhwystro gan ddynion ffuantus sydd yn ymfoddloni ar wybod enwau pethau; ond ydynt heb unrhyw amgvffrediad am eu cy- mwysiad, ond ydynt vn gwneud bost mawr o honynt er mwyn twyllo y werin.
[No title]
CAERPYRDDIN.—Heol Awst.-Cynaliodd yr Annibynwyr eu cylchwyl flynyddol dydd Sul, 25ain cyfisol. Pregethwyd am 10 gan y Parch. W. C. Williams, Groes Wen, ac am 6 gan y Parchn. E. Evans, Philadelphia, a W. C. Wil- liams. Yr oedd y cynulliad yn lluosog, er fod y tywydd yn wlyb, a'r pregethau yn rhoddi boddlonrwydd. Nos Lun, 26ain, traddododd Caledfryi* ei ddarlith orgampus ar Gymru, Cymro, a Chymraeg." EISTEDDFOD GLYNCORWG.—Er pan yr ym- ddangosodd yr hysbysial yn y GWLADGARWR am yr Eisteddfod, y mae yn dda genyf allu dweyd fod y rhagolygon yn dda yn mhob ystyr o'r gair. Y mae egni a gweitbgarwch ei noddwyr yn dweyd mai un dda fydd hi, ac y mae llais a chymhorth y cwm yn gyffredinol yn dweyd yr un fath, ac hefyd y mae y traeth- odwyr. beirdd, a cherddorion yn hysbysu y bydd yr holl o honi yn wledd i'r meddwl. Yr ydym ni fel pwyllgor, un ac oil, yn pender- fynu cario gweithrediadau yr Eisteddfod hon yn mlaen Yn ngwyneb haul a llygad go- leuni," fel y caiff y boneddwr a'r tylawd, y caeth, a'r rhydd, y pell a'r agos, yr un chwareu- teg. Pethau, ac nid personau, a gant eu rhoddi yn y glorian hon er profi eu teilyngdod, ac y mae gwybodaeth a safle ein beirniaid yn profi hyn. Terfynaf, gan ddymuno i'r traethodwyr, yn nghyd a'r beirdd a'r cerddorion, roddi eu presenoldeb yn yr Eisteddfod hon. Cofied y cystadleuwyr anfon eu henwau priodol i'r ysgrifenydd erbyn y lOfed o Dachwedd, 1868. —T. H.
CAN I R. FOTHERGILL, YSWAIN.
CAN I R. FOTHERGILL, YSWAIN. TON,—" Robin yn SwiL" Cydweithwyr, dyhunwch a synwch y Sir, Pleidleisiwch yn unol a Rhyddid pur-pur; Na fyddwch i'ch denu na'ch prynu 'run pryd, Ymddygwch yn ffyddlon, yn gyson, i gyd Ein Fothergill rhydd, Yn farchog a fydd, Ymdrechwn i Fothergill enill y dydd. Os gwir yw'r ddiareb, "Mewn undeb mae nerth," Cyn wired a hyny ceir teimlo ein gwerth; Rho'wn brawf drwy'r etholiad, a'n bwriad bob un Fydd p leidio 'r.hwn bleidiodd y gweithiwr ei hun: Ein Fothergill rhydd, Yn farchog a fydd, Ymdrechwn i Fothergill enill y dydd. Prepare for the contest by night and by day, Prepare, 0 prepare, whatever they say Arouse, ye Electors, then all will agree That Fothergill will be our future M.P.: Electors, do bring Your votes for the king, And then we shall always triumphantly sing. HYWEL DDU.