Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
6 articles on this Page
AT GYMRY GOGLEDD LLOEGR.
AT GYMRY GOGLEDD LLOEGR. GyfeiJlion,—Pa le y mae yr Eisteddfod i fod eleni ? Atebiad buan os gwelwch yn dda. G.
y ;; ; p. LERPWL.
y p. LERPWL. -yVt'jI. Dydd Llun, Medi 21. Bydd yn dda gan filoedd darllenwyr y GWLADGABWR gael ar ddeall fod yr heft Dory yEtyfnig John Laird, adeiladydd y wib ager- long feftdigedig Alabama, i gael ex wrthwyn- cbn gan Ryddfrydwr calon gynes o'r enw Captain Sherard Osborn. Bernir fod dychwel- iad Osborn yn sicr dros Birkenhead a bydd hyn yn hergwd arall o du Gladstone, ond yn wenwyn i deulu Disraeli. Y mae pob He i gredu fod cyfnod arall i wawrio, a bod haulwen y cyfnod hwnw wedi codi mewn gwirionedd, ac y daw hi yn ganol dydd yn y man,— Caniadau rhyddid glywir rhwng y bryniau, Mae Jubilee y gweithwyr wedi dechreu Daw Senedd Prydain Fawr eyn hir i ganfod Fod gweithwyr tref a gwlad yn well na sorod. Mae helyntion yr wythnos a aeth heibio yn datgan eto fod rhai o blant y gors mewn ffwdan a helbul o barthed i symudiad ffol y Ffeniaid. Darganfyddwyd swm anferth o arfau tan a phethau ereill tuag at gyflawni difrod. Beth all fod yr achos o'r aflonyddwch nis gwn; ond y mae yn eithaf sier y dylid gwneud esiampl gyhoeddus o'r penbyliaid gwirionffol hyn, fel y deallont nad chwareu plant ydyw peryglu bywydau dinasyddion tawel a diymffrost. Tywyll a chymylog ydyw awyrgylch foesol y dref-meddwdod yn enill tir ac yn achosi llofruddiaethau. Llofruddiodd un dyn ei frawd yr wythnos ddiweddaf o dan ddylanwad y cyfferi meddwol, a rhaid iddo sefyll ei brawf am lofruddiaeth wirfoddol, a dwyn penyd y gyfraith am ei ysgelerder. Nid yw hyn ond un enghraifft o lawer o'r cyffelyb bethau. Collwyd dwy neu dair o longau by chain drwy gael eu rhedeg i lawr gan agerlongau, yr hyn sydd yn achosi ymchwiliadau i'r gwa- hanol achosion. Mae dewis nodiadau a fyddant yn ateb chwaeth y darllenydd yn gryn dipyn o bwnc, oblegyd fod cymaint o amrywiol chwaeth. Os trown mewn un cylch, cawn bobpeth yn dy- wyll a chymylog, ac mewn cwr arall cawn ddigon o eithafion. Yn y cylch politicaidd, cawn wahanol syniadau gan y naill blaid am y llall; ond ein barn gydwybodol ydyw fod mwy o lysnafedd gwawdlyd yn perthyn i'r blaid Doryaidd nag unrhyw blaid arall. Tebygolant yn fawr i'r Copperheads yn Amer- ica a braidd na fynant osod y dosbarth gweithiol yn is na'r llwch, ac yn fwy direswm na'r asyn. Mae y papyrau Seisnig yn parhau i gabl- dyrddu am y ddamwain ar y rheilffordd ger Abergele. Gallem feddwl fod Dr. Evan Pierce wedi ymddwyn yn llawer rhy dyner at Lord Farnham a'i gydymaith H. Edwards. Er y cyfan, mae pob lie i gredu fod yr hen Gymro gwladaidd o sir Ddinbych wedi curo y Llun- deinwyr wrth actio y boneddwr, ac wedi rhoddi prawf eglur ei fod yn deall ei fusnes fel Crwner yn yr achos pwysig a gymerodd Ie, a dangosodd i'r wlad mai yr un ydyw y gyf- raith i'r tlawd a'r cyfoethog. ac nad oes mwy o hawl i ymyraeth gan M.P. mwy na dyn ar y plwyf. Os ydym i gymeryd golwg gyffredinol ar bethau, mae lle cryf i gredu fod amser bron a dyfod pan y cydnabyddir talent gan y llyw- odraeth ac nid cyfoeth arianol. Deued y dydd pan y gwelir dynion ac nid penbyliaid sarhaus ac ymhongar yn dal awenau ein llyw- odraeth, pan y bydd heddwch yn toi y tir, ac na ddysgir rhyfel mwyach. Yr eiddoch, CTMRO.
LLOFFION 0 LANELLI.
LLOFFION 0 LANELLI. Gyfarfod mawr a phwysig gan y Rhyddfrydwyr. Hen syniad yn mhlith dynolryw yw, y rhenir y teulu dynol i ddau ddosbarth, sef da a drwg ac yn wir, am a wn i, nad dyna hi ar ei phen. Yr un fath yn gywir y mae yn y byd politicaidd-rhenir hwnw i ddau ddos- baith, sef Toryaid a Rhyddfrydwyr. 0 bosibl fod rhyw un manwl ei lygad, a allai ei ranu i ychwaneg na: hynyna ond yr ydym yn barnu y gellid ei grynhoi i gwmpas cyn lleied a dau. Dyma sydd yn cael sylw y byd yn unig braidd, ydyw y ddrama fawr a enwareuir gan y ddwy blaid yma. Y mae canlynwyr Benjamin (nid Bil Ben- jamin) yn perfformio yn gywrain, medrus, a ffals dros ben. Gwelais ar un o'r lleni, Offeir- iad yn rhoddi rhybudd ifjLtaifechan o ddefaid Methodistaidd, i ymadaejbia'r llanerch bryd- ferth oeddynt ami yapori os na fiiasent yn goddef iddo fe eu cneifio, y buasai ym cymer- yd y llanerch oddi arnynt yn mhen pedair blynedd ar bymtheg! Ond erbyn edrych oddiamgylch, yr oedd gan y praidd diniwed hawl ar y llecyn cysegredig am dros naw can' mlynedd! Dyna berfformance da iawn, onide ddarllenydd ? Y mae y Rhyddfrydwyr o honynt hwythau yn chwareu eu rhan yn y ddrama fawr bolitic- aidd bresenol; ac yn wir, y maent yn tori ffigiwr anarferoL Nos Sadwrn diweddaf o ddyddiau'r byd y cynaliasant un o'r cyfar- fodydd mwyaf llewyrchus a llwyddianus yn eu hoes, sef yn mhabell fawr yr Eisteddfod. Cymerwyd y gada-ir am buwp o'r gloch, gan W. Morris, Ysw., A.S.. yn cael ei amgylchynu gan dorf anrhydeddtis o foneddigion ar yr ea- ulawr, a chan tua phedair mil o ddynion an, golygus, deallus, hyf, a phenderfynol o'i aen. Cymerwyd rhan uniongyrchol gan E. J. Sartoris, Yew., y Milwriad Stepney, y Parch D. Davies, Siloa; y Profieswr Morgan, Caer- fyrddin Dr Sandwith, (un o wroniaid, ac ymgeisydd Rhyddfrydol dros Marylebone); j Parm D. M. Evans; Mr Buckley; B. Jones, Ysw., Caefair Place; Lleurwg; y Parch T. James, A.C.; y Parch W. Hughes, Bethel; a Mr D. Williams, Arolygwr yr Ysgolioft Bry- tanaidd. Hyd ag ydym yu cofio, dynaer fiii- tei fawr fa yn siaradyn y cyfarfod. Gan nad oeddym yn gwybod yn aywir beth oedd y resolutions, nid oes genym ond nodi y rhestr siaradwyr. Yr oedd y cyfarfod, ys dywed y Sais, yn complete success. Cafodd pob un o'r parable wyr rwyddineb anarferol i siarad, a pherffaxth feistrolaeth ar y gynulleidfa. Nid yn amly gwelir y fath dprf yn dal ac yn ymddwyn mor weddus mewncyfarfodydd mot gynhyrfus —llawn excitement ag oedd ein cyfarfod llwydd- ianus y nos Sadwrn diweddaf. Nid ydym fawr am orfoli y naill siaradwr mwy na'r llall. Ni a adawn hyny, ond yn unig iddynt' ddyfod allan yn wrol a buddugol- iaethus, ac ni thorodd neb i lawr, yr hyn oedd yn fendith fawr Pasiwyd a chadarnhawyd bob penderfyniad gyda y brwdfrydedd mwyaf. Ni chafwyd gymaint ag un gwrtnwynebwr yn y dorf. Fel yr ydym yn tynu yn mlaen tua therfyn y frwydr fawr a gogoneddus, yr ydym yn gweled y pyrth yn ymagor o honynt eu hun- ain megys i roesawu Mr. Sartoris i fewn dros y sir, a'r hen Filwriad, old and ugly look (chwedl ei wrthwynebwyr), dros y bwrdeis- drefi. Gwn fod y Milwriad yn hen, ac yn un o'r hen filwyr hyny a fu yn mrwydr fawr Waterloo yn y flwyddyn 1815 ond er ei hen- aint, y mae yn llawn bywyd, yni, ac asbri politicaidd. Y mae yn ddyddorol anarferol i'w wrando yn siarad, gan fel y mae yn taflu allan ei feddylddrychau yn wreichion byw. Dywedai Sheridan ei fod yn hynod o hoff o fyned i wrando yr enwog Rowland Hill, am fod ei feddylddrychau yn dyfod allan o'r ffwrn yn eirias boeth. Fel yna, nid ydyw y Milwr- iad wedi arfer bywyd moethus a segur, ond bywyd dysgyblaethol a gofalus, fel y mae yn bresenol cyn fywioced a'r ewig yn mron. Am Mr. Sartoris, y mae ef yn feddyliwr dwfn a phur wreiddiol, yn eang a gafaelgar, gwrol, penderfynol, di-ildio, a didroi yn ol. Nid oes dadl na wna aelod seneddol da a gwir ddefnyddiol. Gan hyny, y mae yn ein bryd fel Anghydffurfwyr ei ddychwelyd ac wrth wneud felly, y mae yn amlwg y bydd yn rhaid i ni fuddugoliaethu ar ein brodyr y Toriaid, y rhai sydd wrthi a'u holl egni, a mawr les idd eu calon, ond actio yn deg, heb arfer yr hen offeryn sydd yn gorfodi. Y TREFNYDDION CALFINAIDD. Cynaliodd y cyfeillion yma eu cyfarfod bly- nyddol y Sabboth a'r Llun diweddaf. Pre- gethwyd ar yr achlysur gan y brodwr, Mri. Roberts, Llangeitho, a Saunders, Abercarn. Casglwyd at leihau y ddyled arosol ar y capel y swm anrhydeddus o gant a deugain punt! Well done yr egwyddor wirfoddol. Y mae yr Ymneillduwyr o bob enwad wedi casglu dros fil o bunau yr haf hwn yn eu gwahanol gyfar- fodydd blynyddol at leihau y ddyled, heb son am bethau ereill. Dylasem gyda llaw fod wedi crybwyll am gyfarfod hapus a llwydd- ianus a gafodd Mr. Sartoris nos Lun diweddaf yn Rehoboth, capel yr Annibynwyr, tua phedair milldir o'r dref hon. Cadeiriwyd mewn corfi derwea Y bardd a fuwyd yn ben." sef W. Rosser, Ysw., (Lleurwg), a'r Parch. W. Hughes yn arwyr y cyfarfod, heblaw yr aelod bwriadedig. Yr oedd y cyfarfod yn berffaith lwyddiant, a phawb am ddychwelyd Mr. Sartoris.— Yr eiddoch tan y nesaf, LLOFFWR.
HELYNIION YR ETHOLIAD
HELYNIION YR ETHOLIAD Y GWYDDELOD A MR. RICHARD. Nos Sadwrn diweddaf, yn Neuadd Ddirwestol Merthyr, cafwyd cyfarfod terfysglyd iawn gan y Gwyddelod mewn cysylltiad a Mr. Richard. Yr oedd Mr. Richard wedi cael ei hysbysu i anerch y Gwyddelod, a daeth yn nghyd rhai canoedd o honynt, yn nghyd ag ereill. Wedi i Mr. James gymeryd y gadair, galwyd ar Mr Richard i draddodi ei anerchiad. Cafodd wrandawiad astud, a chymeradwyaeth uchel ar rai prydiau, yn enwedig wrth son am fywyd a llafur Daniel O'Connell. Ar ddiwedd yr anerchiad, rhoddwyd y cyfarfod yn agored i roddi unrhyw ofyniad i Mr. Richard, pryd y daeth i'r esgynlawr weithiwr o'r enw Murray, yr hwn a ddywedodd,—Y mae genyf yn fy llaw newyddiadur, y Merthyr Telegraph, wedi ei argraffu yn Hydref diweddaf. Y mae yn cynwys adroddiad o anerchiad a draddodwyd gan Mr. Richard ar adeg gosod i lawr gareg sylfaen Coleg Annibynol Aberhonddu. Mae yn yr anerchiad lawer o eiriau meddalion ac ereill celid iawn. Y rhai blaenaf a alwaf yn sebon meddal. Nid ydym ni y Gwyddelod yncaru peth o'r fath. Yr ydym ni yn cam gwroldeb a gwirionedd. Ond at y geiriau celid yr wyf am dynu eich sylw. Cyfeiriodd yn mhlith pethau ereill at y Dyn Pechod." A phwy oedd hwnw ? Wel y Pab. Y mae yn drwgliwio y Pab dan y cymeriad hwnw. A pha fod y meddyliwch y mae yn siarad am yr offeiriaid ? Y mae yn eu galw yn fleidd- iaid." Wedi rhai sylwadau pellach, dywedodd Murray,—<rYn awr yr wyf yn ^dw ar bob Gwyddel, bob un ag y mae dyferyn o waed vt Gwyddehg yh ei wythienau, neu os ydynt yn caru ^u crefydd Gatholig, i adael y neuadd gyda mi Ni fydd i ni aros am unrhyw eglur- had; canys ni all unrhjrw eglurhad a rydd Mr Richard ein boddhau." Ar hyndisgynodd Murray oddiar yr esgynlawr, gan wneud ei ffordd allan ac yn cael ei ganlyn gan ddau neu 10 dri chant o Wyddelod. Arosodd ychydig Wyddelod arol, i'r rhai, yn nghyda'r rhan Gymraeg a Saesonaeg o'r cynufiiad, y cynygiodd Mr. Richard eglurhad, ond pa un a oedd yn foddhaol ai peidio nis gwyddom. Yr oedd ychydig o dywyllwch yn bod hyd yn hyn yn nghylcn pa fodd y gweithredai plant Mary yn yr etholiad; ondbellaeh fe wel pleidwyr Mr. Richard nad allant ddys- gwyl ond ychydig neu ddim oddiwrth y dos- barth hwn o'r boblogaeth. Nid oes genym yn awr ond bod yn fwy penderfynol a gweith- far o blaid ein dyn, gan fod yn sicr, er fod Iglwyswyr a Gwyddelod yn em herbyn, i'w ddwyn i fuddugofiaeth anrhydeddus. MR. HENRY RICHARD YN ABERDAR. Nos Lun a nos Fawrth diweddaf cynaliodd I Mr. H. Richard gyfarfodydd cyhoeddus—un yn Cwmdar a'r llall yn Nghwmaman, Aberdar. Llywyddwyd y cyfarfodydd gan D. Davis, Y sw., Maesyffynon, y rhai oeddynt yn boblogaidd a brwdfrydig o blaid Mr. Richard. Yr oedd y cyfarfodydd hyn, fel eu holl flaenoriaid, yn bob peth ag y gellid eu dymuno, ac y mae etholwyr y ddwy gymydogaeth hon yn ben- derfynol o ddefnyddio y ragorfraint sydd wedi ei roddi iddynt er eu hanrhydedd. Siaradai Mr. Richard yn Gymraeg nes gwefreiddio yr oil o'i gwmpas, a gall Cymru oil, yr hon sydd yn sylwi ar ysgogiadau etholwyr y bwrdeis- drefi hyn, fod yn dawel y dychwelir ei mab, a hyny yn anrhydeddus, i'w chynrychiol yn St. Stephan. MR. FOTHERGILL YN CEFNCOED- CYMER, MERTHYR. Nos Lun diweddaf anerchodd Mr. Fothergill gynulliad lluosog o etholwyr, yn nghapel Ebenezer, Cefncoedcymer. Cymerwyd y gadair gan Mr. W. Jones, Cyfarthfa. Yr oedd yn amlwg oddiwrth leferydd y cadeirydd nad ydyw yn gefnogydd i Mr. Richard, canys gof- ynai yn ei anerchiad agoriadol, Paham yr elid i Lundain am ail aelod? Cafodd Mr. Fothergill wrandawiad astud a brwdfrydig, ac y mae yn amlwg ei fod yn enill tir yn marn pleidleiswyr yr ardal hono. Pan roddwyd y penderfvniad i gefnog Mr. Fothergill o flaen y cyfarfod, derbyniodd gefnogaeth unfrydol. Siaradwyd yn gefnogol i etholiad Mr. Fother- gill gan Mri. Henry Thomas, Cefn J. Shap- ton, Howell Morgan, Cefn y Parch. Griffith Roberts, Mr. Gould, a Mr. W. L. Daniel. Rhoddid banllefau o gymeradwyaeth i Mr. Fothergill ar ei waith yu gadael y Cefn. ETO YN ABERCANAID, MERTHYR. Nos Fawrth diweddaf anerchodd Mr. Fother- gill gyfarfod lluosog a brwdfrydig iawn o etholwyr ac ereill yn nghapel yr Annibydwyr, yn Abercanaid. Cyfarfyddwyd ag ef wrth ddyfod o Ferthyr i lawr gan ryw bymtheg cant o fobl, y rhai, yn cael eu harwain gan seindorf, a'i hebryngasant i'r capel. Yr oedd lluaws o dai yn Abercanaid hefyd wedi eu goleuo. Cymerwyd y gadair gan y Parch. J. Evans, yr hwn a agorodd y cyfarfod ag anerch- iad hyawdl ac adeiladol. Cafodd Mr. Fother- gill dderbyniad a gwrandawiad brwdfrydig, a throdd y cyfarfod allan yn gefnogol iawn i'w etholiad. CYFARFODYDD Y GWEITHWYR YN ABERDAR. Mae amryw o gyfarfodydd wedi eu cynal yn ystod yr wythnos a aeth heibio. yn mhlwyf Aberdar, gan y dosbarth gweithiol, er cefnogi Mr. Fothergill fel ymgeisydd am aelodaeth wlr Seneddol.. Y mae ynwiry gwawdia rhai y cyfarfodydd hyn, ond credwn fod gwaith da yn cael ei wneud drwyddynt. Fe allai fod tuedd ormodol gan ddosbarth penodol yn ein plith i fychanu pob mudiad yn mhlith y gweithwyr, heb gofio mai yn eu dwylaw hwy yn hollol y mae yr etholiad yn sefyll. Y mae llawer o waith hyfforddi a. goleuo yn angen gyda golwg ar bwnc yr etholiad, ac y mae tuedd yn y cyfarfodydd hyn i gyflawni y di- ffyg. CYFARFOD CEFNOGOL I MR. BRUCE, YN MERTHYR. Nos Lun diweddaf yn y Neuadd Ddirwestol, Merthyr, cynaliwyd cyfarfod gan gefnogwyr Mr. Bruce, er dadleu ei hawl a'i gymhwysder fel un o'n cynrychiolwyr Seneddol dyfodol. Yr oedd arwyddion digonol wedi eu cael mai cyfarfod ystormus a gelid. Cymerwyd y gad- air gan Mr. Thomas Stephens, yr hwn yn ei sylwadau agoriadol a ofynai am wrandawiad i'r hyn a leferid. Y cyntaf £ alwyd i anerch y cyfarfod oedd y Parch. John Thomas, capel Gobaith. Siaradodd Mr Thomas yn dda, ac er iddo gael ei aflonyddu amryw weithiau gan anghefnogwyr ei sylwadau, llwyddodd i fyned trwy ei anerchiad, gan gynyg ar y diwedd, fod yr Anghydffurfwyr, fel corff, yn gwneud a allent dros ddychweliad Mr. Bruce. Y nesaf a alwyd oedd Mr. Charles H. James, yr hwn mewn ychydig a enillodd wrandawiad. Siar- adodd yntau yn gryf dros Mt. Bruce, gan gefn- ogi y penderfyniad. Cymerwyd rhan hefyd yn y cyfarfod gan Mr. George Morgan, Parch. Samuel Jones, ac ereill.
[No title]
A SUCCESSFUL ExrERatMT.—The (Xvil Service Gazettee has the following11 There are very few simple articles- of food which can boast so many valuable and important. dietary properties as cocoa. While acting on the nerves as a gentle stimulant; it provides the body with some of the purest elements of nutrition, and at the same time corrects and invigorates the action of the digestive organs. These beneficial effects depend in a great measure upon the manner of its preparation, but of late years suoh close attention has been giveato the growth and treatment of cocoa, that there is no difficulty in securing it with every useful quality fully developed. The singular success- ■Which Mr. Epps attained by hia hoinoaopatihio preparation of cocoa has never been surpassed by any experimentalist. Far and wide the reputation of pt's Cocoa 11aø spread Sr the simple force of its own extraordinary merits. edical men of all shades of opinion have agreed in re- commending it as the safest ana most beneficial article of diet for persons of weak constitutions. This superiority of a particular mode of preparation over all others is a re- markable proof of the great results to be obtained from little causes. By a thorough knowledge of the natural laws which govern the operations of digestion and nutri- tion, and by a careful application of the fine properties of. well-eelected cocoa, Mr. Epps has provided our breikfast tables with a delicatoLy flavoured beverage which may save us many heavy doctors bills. It ia by the judicious use of such articles of diet that a constitution may be gradually built up uniil strong enough to resist every tendency to disease., Hundreds of subtle maladies are floating around us ready to attack wherever there is a weak point. We may escape many a fatal shaft by keep- ing ourselves well fortified with pure blood and a properly nourished frame." Ghoelihdd Rkyfeddd.—Btun yn gla( lawer o flynyddaa gan y Piles a'r Gravel. Braidd yr oeddwn yn alluog i sefyll ar fy nhxaed gan y poen aiachosent i mi, a'r ysgafnder yn fy mhen. Fe Wnaeth docteriaid Aberdar a Merthyr eu goreu i nli, ac yr wyf wedi tain iddynt banoedd lawer am hyny, ond ni dderbyniais fawr nes oddiwrth un o honynt. Prynais flychaid o George's Piles & Ora- V& Pills, a chymerais ddau ddogn. o honynt—-yr ydwyf yn awr yn ddyn iach. I, REDWABDS, Cwttdwe.
MR. BRUCE A DEISEB Y GLOWYR.
-r- ymddygiad, ei ateb oedd ei fod yn ofni, neu yn credu fod tuedd yn y cynllun mewn golwg l roddi gormod o awdurdod i'r llywodraeth i ymyraeth a materion perchenogion gweith- feydd, a'i fod hefyd yn tueddu i leihau cyfrif- oldeb goruchwylwyr cyflogedig y perchen- ogion. Yn ychwanegol at hyn, clywsom un o brif bleidwyr Mr. Bruce yn yr etholiad presenol, sef Mr. C. H. James, Merthyr, yn gwneud cyfeiriadau at gynllun arall, mewn amddiffyn- iad i ymddygiad y blaenaf o barth y Ddeiseb. Dywedai Mr. James nos Lun, Medi 21, yn Neuadd Ddirwestol Merthyr, fod cynllun yn cael ei fabwysiadu yn bresenol yn ngwaith y Gyfarthfa, o ddewis personau o blith y gweith- wyr eu hunain i chwilio y gwaith yn fisol, a bod y perchenog yn eu talu. Gofynai Mr. James hefyd, ai nid atebai cynllun o'r fath y dyben yn well pe mabwysiedid ef yn gyffred- inoL Bellach, dyma ni wedi gosod y ffeithiau gerbron yn hollol deg a diduedd. Yn awr, gadewch i ni ail fwrw golwg drostynt. Meddylier yn gyntaf fod yr Inspectors pre- senol yn talu ymweliad a'r gwahanol byllau i'w harchwilio, dyweder unwaith bob blwydd- yn a haner, a'u bod yn dyfod oddiamgylch' mor rheolaidd, nes y byddai yn hysbys i or- uchwylwyr y pyllau, am yr adeg y deuent i ymweled a hwy, beth fyddai y canlyniad ? Pa effaith gaffai hyn ar y gwahanol oruchwyl- wyr? Oni fyddent yn ymgynghori a'r is- swyddogion am sefyllfa y gwaith-oni pharai hyn iddynt ofalu fod yr holl awyr-ffyrdd yn dramwyadwy a chlir o ran pob cwympiadau, yr awyr ddrysau yn gyfain, &c., a'r gwaith yn Ian oddiwrth y nwy erbyn dyfodiad yr In- spector 1 Y mae profiad y glowyr yn barod i ateb yn gadarnhaol; ac y mae teimladau y goruchwylwyr fel ceryg adsain yn ail adrodd yr atebiad. Ond y mae golwg arall i'w gael ar y pwnc, a gadewch i ni edrych arno. Medd- ylier fod nifer yr ymchwilwyr yn cael eu aml- hau, yn ol deiseb y glowyr, a bod yr is-oruch- wylwyr yn talu ymweliadau mynych a'r gwahanol weithfeydd tanddaearol, a hyny yn afreolaidd, pan na fyddai swyddogion y pyllau yn gwybod am adeg eu dyfodiad nes eu gwel- ed. Pa effaitb, atolwg, gaffai hyn ? Y mae pob rheswm dros gredu y gosodai hyn y swyddogion ar eu gwyliadwriasth bariums, i ofalu fod holl ranau y gwaith yn hollol ddi- berygl i'r gweithwyr, rhag i'r Sub-Inspectors Sanfod unrhyw ddiffyg, a gwneud hyny yn ysbys, ac iddynt hwythau, yr agents, &c., oddef yn y canlyniad. Nid ydym ar un cyfrif yn honi y gellir cadw gweithfeydd tanddaearol rhag damweiniau. Na, nid ydym yn credu y bydd i gelfyddyd byth gyrhaedd y fath ber- ffeithrwydd fel ag i'w llwyr atal. Ond ar yr un pryd, yr ydym yn credu na ddygwyddai un am bob deg o'r ffrwydriadau mawrion sydd yn dygwydd yn rhy fynych yn bresenol, pe mabwysiedid cynllun y Sub-Inspectors. Barnwn ein bod wedi dangos eisioes nad oes un duedd yn y cynllun i leihau cyfrifoldeb goruchwylwyr y gweithfeydd, ond yn hytrach i'w gosod yn fwy gwyliadwrus. Yn nesaf, ceisiwn ddangos, nad oes un duedd yn y cyn- llun i osod mwy o awdurdod yn llaw y llyw- odraeth i ymyraeth ag achosion perchenogion gweithfeydd nag sydd yn barod. Y mae cyf- hwn hawl gan yr Inspectors presenol i ar- chwilio y gwahanol weithfeydd perthynol i'w dosbarth ac os cant allan eu bod mewn sef- yllfa beryglus i'r gweithwyT, y mae ganddynt hawl i ddwyn y perchenogion i'rllys cyfreith- iol i sefyll eu prawf, a derbyn y gosp am eu hesgeulusdod. Er profi hyn, nodwn un yn enghr&M :-Ar y 12fed o'r mis diweddaf (Awst) cafodd Mr. Dickinson, Inspector y llywodraeth, fod glofa Mr. Edward Wilson yn Famworth, mewn sefyllfa beryglus o ddiftyg awyriad priodoL Dygwyd Mr. Wilson o flaen yr heddynadon yn Bilon, a chafodd ei ddirwyo am yr esgeulusdod. Yn awr, ynte, yn gy- maint a bod yr awdurdod hyn yn llaw y llyw- odraeth eisioes, a fyddai ychwaneg pe Uuos- ogid nifer yr Inspectors ? Na fyddai ac yr ydym yn methu yn lan a gweled un rheswm dros awgrymu y fath beth. Yn nesaf, beth am y cynllun a awgrymodd Mr. C. H. James? Addefwn yn rhwydd y gallfti fod yn dda; ond y mae llawer rhyngom a chredu ei fod yn deilwng o'i gymharu a'r Ball. A ydyw y cynllun wedi bod yn effeith- iol i atal flrwydriadau yn y Gethin? Nid ydym yn gwybod a oedd y cynllun yn cael ei gmiocallan yno cyn y ffrwydriadau adnabydd- us ai peidio; os oedd, y mae wedi ei brofi yn aaeffeithiol. Ond am gynllun y glowyr, y mae pob rhe- sfem yn dyweyd y byddai yn effeithiol am mai dynion anymddibynol ar y perchenogion fyddai y Sub-Inspectors, a gallent gyhoeddi pob difFygion heb ofni y canlyniad. Yn awr, wedi egluro y pwnc hwn mor dde- alladwy a diduedd ag oedd yn bosibl i ni, wrth ystyried ymddygiad Mr. Bruce at y ddeiseb, beth am ei hawl arnom fel gweithwyr tanddaearol yn yr etholiad presenol? A all ef ar dir teg ddysgwyl i ni ei gefnogi, tra y mae yr ymgeiswyr ereill yn foddlon amddiffyn y ddeiseb? Na all; o ganlyniad, bydded i ni gefnogi y rhai hyny sydd yn foddlon cyd- ymdeimlo a ni. ETHOLWR 0 FERTHYR.